Γράφει η Ζαλοκώστα Κατερίνα
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος BSc., Αθλητική Διατροφολόγος MSc.
Συχνά αναρωτιέσαι τι φταίει και δεν μπορείς να ρίξεις το νούμερο στη ζυγαριά. Η συνηθέστερη αιτιολογία που σου έρχεται στο μυαλό είναι πως έχει «κολλήσει» ο μεταβολισμός σου. Μήπως, όμως, τον κατηγορείς άδικα; Οι λόγοι που μπορεί να σε κρατήσουν στάσιμο είναι πολλοί και μπορεί να επιδρούν μεμονωμένα ή συνδυαστικά.
Αρχικά ας εξηγήσουμε τι είναι αυτό που χρειάζεται ώστε να χάνεις βάρος. Θερμιδικό έλλειμα, δηλαδή οι θερμίδες που καις πρέπει να είναι περισσότερες από αυτές που καταναλώνεις. Αυτό προκύπτει προσαρμόζοντας το διατροφολόγιό σου και τη φυσική σου δραστηριότητα στις αναλογίες που θα δώσουν αυτό το έλλειμα. Κάτι ακόμη που χρειάζεται να λάβεις υπόψιν είναι πως ο επιθυμητός ρυθμός απώλειας βάρους βάση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας είναι κατά μέσο όρο 0,5-1kg/εβδομάδα.
Εάν είσαι ήδη σε ένα πρόγραμμα διατροφής θεωρείς πως το θερμιδικό έλλειμα υφίσταται. Όμως πόσο πιστός είσαι στο πρόγραμμα που σου έφτιαξε ο διατροφολόγος σου; Πόσο συχνά τσιμπολογάς μέσα στη μέρα με το σκεπτικό ότι λίγες παραπάνω «αθώες» μπουκιές δεν θα αλλάξουν κάτι; Υπάρχουν συχνά παρεκκλίσεις στις ποσότητες και τον τρόπο παρασκευής των γευμάτων; Ή μήπως τα «cheat meals» είναι παραπάνω από τα προβλεπόμενα; Γιατί εάν 1-2 φορές τη βδομάδα το ρίχνεις λίγο παραπάνω έξω, μάλλον πήρες ήδη την απάντησή σου για τη στασιμότητα αυτή.
Το στρες αποτελεί έναν παράγοντα που πιθανώς να επηρεάσει και αυτόν τον μηχανισμό του οργανισμού. Όταν υπάρχει σε υψηλή συγκέντρωση εκκρίνει ουσίες που μπορεί να μειώσουν κατά πολύ το ρυθμό απώλειας βάρους ενός ατόμου.
Άραγε κοιμάσαι αρκετά; Ο οργανισμός έχει ανάγκη από τουλάχιστον 7 ώρες μη διακοπτόμενου, ποιοτικού ύπνου. Έρευνες έχουν δείξει πως κάτι λιγότερο από αυτό, μειώνει τη δράση του μεταβολισμού, αυξάνει την όρεξη, το στρες και μακροπρόθεσμα μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία και συνοδά νοσήματα.
Οι ορμονικές διαταραχές όπως ο υποθυρεοειδισμός και η ινσουλινοαντίσταση αποτελούν συχνά εμπόδια στην απώλεια βάρους. Σε μια τέτοια περίπτωση μετά από εξετάσεις και εκτίμηση ενδοκρινολόγου, οι διαταραχές αυτές ρυθμίζονται και παύουν (ή έστω μειώνουν) την επίδρασή τους στο ρυθμό απώλειας. Επιπλέον, ανασταλτικό παράγοντα μπορεί να αποτελέσει και η λήψη κάποιων τύπων φαρμάκων όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα αντιφλεγμονώδη και η κορτιζόνη.
Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο αποτελεί η κατανάλωση υγρών, ένα νόμισμα με 2 όψεις. Από τη μια πρέπει να εξετάσεις εάν πίνεις επαρκή υγρά για τις δικές σου ανάγκες. Κάτι που θα μειώσει τις πιθανότητες κατακράτησης, θα ενισχύσει τον μεταβολισμό σου και πιθανώς θα σε αποτρέψει από περιττό τσιμπολόγημα. Από την άλλη, όμως, μπορεί να έχεις διαφορετικό αποτέλεσμα όταν η αυξημένη κατανάλωση υγρών δεν βασίζεται τόσο στο νερό. Πολλές φορές οι υγρές θερμίδες ισοδυναμούν με ένα ολόκληρο γεύμα χωρίς, όμως, να δημιουργούν τον ίδιο κορεσμό. Τα αναψυκτικά, οι συσκευασμένοι χυμοί, τα ροφήματα με προσθήκη γλυκαντικών και τα smoothies αποτελούν τις πιο συχνές παγίδες που σε επιβαρύνουν θερμιδικά χωρίς καν να το καταλάβεις.
Συνεχίζουμε με μία αναφορά στις λεγόμενες και «υπερτροφές». Το να τρως υγιεινά δεν αποτελεί από μόνο του μέθοδο αδυνατίσματος. Σημασία και εκεί έχει το θερμιδικό έλλειμα. Επομένως εάν «φορτώνεις» τον οργανισμό σου με επιπλέον θερμίδες, το βάρος σου δεν θα μειωθεί ακόμη και αν αυτές οι τροφές είναι ιδιαίτερα υγιεινές.
Μήπως υπερεκτιμάς τη φυσική σου δραστηριότητα; Λίγο περπάτημα, οι δουλειές του σπιτιού, η χρήση σκάλας αντί ασανσέρ κ.α. δεν αποτελούν άσκηση ικανή να αυξήσει αρκετά τις καύσεις σου.
Εσύ σε πόσα από τα παραπάνω βρήκες κοινά στοιχεία με τη δική σου καθημερινότητα; Μήπως τελικά δεν υπάρχει πραγματικό πρόβλημα αλλά μικροπράγματα που σου είχαν ξεφύγει; Σε κάθε περίπτωση βλέπουμε πως ο λόγος μπορεί να είναι πολύ πιο απλός ή πολύπλοκος από το ότι «κόλλησε» η ζυγαριά.
