Αγαπητοί μέτοχοι, φίλες και φίλοι,
Σας καλωσορίζω στην ετήσια τακτική γενική συνέλευση της εταιρείας μας.
Δυστυχώς, για μία ακόμη χρονιά δεν μπορούμε να είμαστε όλοι μαζί στον ίδιο χώρο, ενώ στις δυσκολίες που συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε λόγω της πανδημίας, ήρθαν φέτος να προστεθούν και οι εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Σε έναν πόλεμο, το πλέον τραγικό είναι φυσικά οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Όλα τα άλλα έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Ωστόσο, οι επιπτώσεις αυτής της νέας κρίσης και παγκόσμιες είναι και προσέθεσαν πολύ μεγάλες δυσκολίες στην καθημερινότητα εκατοντάδων εκατ. ανθρώπων διεθνώς και φυσικά και στην Ευρώπη και τη χώρα μας.
Και αυτό είναι κάτι στο οποίο, δυστυχώς, θα πρέπει να συνηθίσουμε, τουλάχιστον μέχρις ότου η χώρα μας και η Ευρώπη κατακτήσουν επιτέλους την ενεργειακή αυτονομία, αυτάρκεια και ανεξαρτησία τους. Όσοι τώρα μοιρολογούν για αυτά που έχουν συμβεί τους τελευταίους μήνες και τις συνέπειές τους στις ζωές όλων μας, αλλά κυρίως των ασθενέστερων συνανθρώπων μας, δεν δικαιούνται να παριστάνουν άλλο τους ανήξερους. Γιατί όλοι γνωρίζουν ότι η ενεργειακή κρίση, που προκαλείται από την ολιγοπωλιακή διαχείριση του φυσικού αερίου, είχε ξεκινήσει πολύ πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία. Όλοι γνωρίζουν, κι ας μην το ομολογούν όλοι, ότι πληρώνουμε το τίμημα μιας κοντόφθαλμης κι ακατανόητης ενεργειακής πολιτικής, η οποία διαιώνιζε την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα. Αυτή η πολιτική ευθύνεται για τη χαμηλή διείσδυση των ΑΠΕ και την μη έγκαιρη υλοποίηση των απαραίτητων επενδύσεων στην παραγωγή και την αποθήκευση καθαρής ενέργειας και φυσικά στις απαραίτητες ηλεκτρικές διασυνδέσεις. Μόνο η υψηλή διείσδυσή των ΑΠΕ θα δώσει λύση στον Γολγοθά που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Ωστόσο, προτού κλείσουν οριστικά τον κύκλο τους στην παγκόσμια οικονομία, τα ορυκτά καύσιμα και τα γεωπολιτικά και ποικίλα άλλα συμφέροντα που συνδέονται μαζί τους δίνουν την τελευταία μεν, λυσσαλέα δε μάχη οπισθοφυλακής με την πράσινη μετάβαση. Λες και δεν είχαμε ενεργειακές κρίσεις και πριν την πράσινη μετάβαση, π.χ. τις δεκαετίες του 1970, του 1980 ή και πιο πρόσφατα. Λες και η τρέχουσα κρίση δεν έχει επηρεάσει όλον τον κόσμο, ακόμα και χώρες που δεν βρίσκονται σε διαδικασία πράσινης μετάβασης. Η σύγκρουση, μολονότι η κατάληξή της είναι βέβαιη, θα κρατήσει καιρό. Και οι αρνητικές επιπτώσεις εκδηλώνονται ήδη σε όλα τα επίπεδα και απειλούν, μαζί με την κλιματική κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη, ακόμη και βασικές ανθρώπινες κατακτήσεις και δικαιώματα, όπως π.χ. αυτό του επισιτισμού των πιο ευάλωτων πληθυσμών του πλανήτη μας.
Δυστυχώς, η χώρα μας δεν αποτελεί εξαίρεση. Και στην Ελλάδα αντιμετωπίζουμε αρνητικές συνέπειες, με εκτίναξη των τιμών του ρεύματος, ακρίβεια και υψηλό πληθωρισμό, που ανεβάζουν το κόστος του χρήματος, πλήττουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις και υπονομεύουν την ανάκαμψη της οικονομίας μας.
Κάθε νόμισμα, όμως, έχει πάντα δύο πλευρές. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι έστω και την ύστατη αυτή στιγμή θα αντιληφθούν όλοι την ανάγκη για επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Οι ΑΠΕ, η πιο φθηνή και δημοκρατική μορφή ενέργειας, είναι το κλειδί για ισχυρή οικονομία με ήπιες μορφές ανάπτυξης, κοινωνική δικαιοσύνη και ευημερία για όλους και γι’ αυτό είναι πλέον παγκόσμια προτεραιότητα.
Αγαπητοί μέτοχοι, φίλες και φίλοι,
Ας έρθουμε τώρα στα της εταιρείας μας. Το 2022 είναι ένα έτος – ορόσημο για όλους μας στην ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ, καθώς φέτος συμπληρώνονται 25 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας. Κι είναι νομίζω μια καλή ευκαιρία για μια σύντομη ματιά τόσο προς τα πίσω και το πώς φτάσαμε ως εδώ, όσο προς τα εμπρός, στο νέο μεγάλο άλμα που περιμένει την εταιρεία μας.
Η ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ βρίσκεται στην κορυφή του κλάδου των ΑΠΕ και πρωταγωνιστεί στην προσπάθεια της πατρίδας μας για την πραγμάτωση του συγκριτικού της πλεονεκτήματος, τη μετατροπή της σε ισχυρή περιφερειακή ενεργειακή δύναμη με ιδιαίτερο γεωπολιτικό βάρος.
Είμαστε όλες και όλοι, εργαζόμενοι, στελέχη και διοίκηση στην ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, υπερήφανοι που αποτελούμε μέρος της λύσης στα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η Ελλάδα, η Ευρώπη και ο κόσμος.
Είμαστε υπερήφανοι που από την ίδρυση της εταιρείας μας δημιουργούμε αξία για όλους τους συμμετόχους μας – μεταξύ των οποίων καθοριστικής σημασίας είναι η ίδια η Ελλάδα, οι τοπικές κοινωνίες που φιλοξενούν τα έργα και τις επενδύσεις μας, οι εργαζόμενοί μας, οι συνεργάτες μας και εσείς, οι μέτοχοι και συνοδοιπόροι μας.
Η κεντρική επιλογή που κάναμε ήδη από το 1997, της παραγωγής και αποθήκευσης καθαρής ενέργειας, μας δικαιώνει απόλυτα. Έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα ανθεκτική απέναντι σε κάθε είδους αντιξοότητες, από την δεκαετή οικονομική κρίση που ταλάνισε την πατρίδα μας ως την πανδημία και την απροσδόκητη ανατροπή που αντιμετωπίσαμε – και ξεπεράσαμε – πέρυσι στο Τέξας.
Έχει, επίσης, αποδειχθεί μία εξαιρετικά διορατική επιλογή, αφού το Ταμείο Ανάκαμψης – η κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια για οικονομική ανάπτυξη και άμβλυνση των επιπτώσεων της πανδημίας στην ευρωπαϊκή οικονομία και τους λαούς της Ευρώπης – έχει στον πυρήνα του τους τομείς όπου κατά κύριο λόγο οι επενδύσεις μας επικεντρώνονται, δηλαδή στις φιλικότερες προς το περιβάλλον και αποδοτικότερες τεχνολογίες παραγωγής και αποθήκευσης καθαρής ενέργειας, στην κυκλική οικονομία με πρότυπα έργα ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων, στην καινοτομία, τις νέες τεχνολογίες και την ψηφιακή μετάβαση.
Παράλληλα, η διορατικότητα τις επιλογής μας επιβεβαιώνεται και από την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα, η οποία έχει στραφεί δυναμικά στις πράσινες επενδύσεις επαναξιολογώντας προς τα πάνω τις αποτιμήσεις των εταιρειών σαν την δική μας, που πρωταγωνιστούν σε αυτές.
Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να κάνω μία σύντομη αναφορά σχετικά με όσα ακούγονται και γράφονται για το ενδιαφέρον που υπάρχει για την εταιρεία μας. Πράγματι, η εταιρεία που έχουμε δημιουργήσει έχει προσελκύσει έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον από αρκετούς μεγάλους διεθνείς επενδυτές. Αυτό συνέβαινε και τα προηγούμενα χρόνια και συμβαίνει ακόμα πιο εντατικά το τελευταίο διάστημα. Κι αποτελεί την πιο ξεκάθαρη απόδειξη για την αξία και τη θέση της εταιρείας μας. Όπως κάνουμε κάθε φορά που ένας σοβαρός επενδυτής εκφράζει το ενδιαφέρον του, έτσι και τώρα αξιολογούμε το ενδιαφέρον που έχει εκφραστεί, με κύριο γνώμονα το συμφέρον των μετόχων και των εργαζόμενων μας, αλλά και τις υποχρεώσεις που αισθανόμαστε ότι έχουμε στο ενεργειακό σύστημα της χώρας. Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάτι περισσότερο να πούμε.
Η δραστηριότητά μας, όμως, δεν φέρνει αξία μόνο σε επενδυτικό επίπεδο. Έχει βαθύ θετικό κοινωνικό αποτύπωμα. Κι ιδιαίτερα σε αυτή την αρνητική συγκυρία, τα έργα κι οι επενδύσεις μας αποτελούν ασπίδα απέναντι στην ακρίβεια, τον πληθωρισμό και την ύφεση, αφού οι ΑΠΕ, η αιολική ενέργεια ιδιαίτερα, στην οποία η εταιρεία μας επενδύει από την ίδρυσή της, έχει αποδειχθεί περίτρανα ότι μειώνει τη χονδρική τιμή του ρεύματος έως και 30%. Γενικότερα, όσο αυξάνεται η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, τόσο μειώνεται το κόστος της ενέργειας.
Δεν πρέπει ακόμη να ξεχνάμε ότι τις επιδοτήσεις στους λογαριασμούς των νοικοκυριών εν μέσω της ενεργειακής κρίσης που τα ορυκτά καύσιμα προκάλεσαν, τις χρηματοδοτούν οι πόροι που συγκεντρώνονται από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και το κόστος των ρύπων. Κι επειδή κάποιοι κουτοπόνηρα μιλάνε για το κόστος των ρύπων προκειμένου να επιτεθούν στην πράσινη μετάβαση, καλό θα είναι να βάλουν ένα μέτρο στην υποκρισία τους. Όλοι γνωρίζουμε ότι τα ποσά που εισπράττονται μέσω των ρύπων από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, είναι ποσά που οι ίδιες οι κυβερνήσεις αποφασίζουν το πώς θα αναδιανεμηθούν. Είναι, δηλαδή, χρήματα που μένουν στην Ευρώπη, σε αντίθεση με τα τεράστια ποσά που πληρώνουμε όλοι οι κάτοικοι της Ευρώπης για να εισάγουμε πανάκριβα και ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, όπως το φυσικό αέριο.
Αυτά είναι καλό να το κατανοήσουν κι οι πολιτικοί όλων των αποχρώσεων, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, σε όλα τα επίπεδα, δηλαδή και στην κεντρική πολιτική σκηνή και σε επίπεδο περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Ώστε να μπορούν με τη σειρά τους να πληροφορήσουν, να εκπαιδεύσουν και να καθοδηγήσουν τα ακροατήριά τους, προσφέροντας και εκείνοι αξία στους καταναλωτές, πολίτες και ψηφοφόρους τους. Ρόλος των πολιτικών και των τοπικών αρχόντων είναι η προάσπιση του δημόσιου συμφέροντος, του κοινού καλού, ακόμα κι όταν μικρές ομάδες αντιδρούν για τους δικούς τους λόγους.
Ρόλος τους είναι, επίσης, να αντιλαμβάνονται ότι κάτι που μπορεί και πρέπει να γίνει σήμερα, δεν πρέπει να καταλήγει σε μία ακόμη χαμένη ευκαιρία. Θέλω σε αυτό το σημείο να θυμίσω μία χαρακτηριστική περίπτωση αυτού που συζητάμε. Το 2010 κι ενώ είχαν δρομολογηθεί σημαντικές ιδιωτικές επενδύσεις στα θαλάσσια αιολικά πάρκα από Έλληνες και διεθνείς επενδυτές, που θα είχαν πολλαπλασιαστικά οφέλη για την ελληνική οικονομία και την ελληνική βιομηχανία, με μία ακατανόητη απόφασή της η τότε κυβέρνηση πάγωσε κάθε δραστηριότητα στον τομέα. Βρισκόμαστε σήμερα, 12 χρόνια μετά, ακόμα στο ίδιο σημείο. Κι ακόμα ψάχνουμε να βρούμε το άριστο, σε βάρος αυτού που μπορεί άμεσα να υλοποιηθεί και να φέρει ανάπτυξη και άμεσα οικονομικά οφέλη. Ας προχωρήσουμε επιτέλους με τις επενδύσεις που είχαν από το 2010 δρομολογηθεί κι ας δούμε και στην πορεία τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε. Αλλιώς θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τα χρόνια να περνούν χωρίς τίποτα τελικά να γίνεται.
Φίλες και φίλοι, ας δούμε τώρα πώς προδιαγράφεται το μέλλον της εταιρείας μας.
Όπως έχουμε ήδη ανακοινώσει, στοχεύουμε πριν από το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας να διαθέτουμε ένα χαρτοφυλάκιο έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 6,4 GW, από τα οποία θα παράγονται σε ετήσια βάση έσοδα άνω του 1,25 δισ. ευρώ, περίπου τριπλάσια από όσα σήμερα, καθώς και λειτουργικά κέρδη άνω των 700 εκατ. ευρώ, με διατήρηση της ευνοϊκής για τους μετόχους μας μερισματικής πολιτικής.
Δεν αναφέρομαι σε σχεδιασμούς επί χάρτου και αόριστα οράματα: Υλοποιούμε επενδύσεις ύψους 2,3 δισ. ευρώ, που μέχρι το 2025 θα δώσουν στην εταιρεία συνολική εγκατεστημένη ισχύ 3 GW. ΟΙ πόροι για τις επενδύσεις αυτές είναι πλήρως εξασφαλισμένοι. Παράλληλα, για την περίοδο 2026-2029, δρομολογούμε ήδη επιπλέον έργα εγκατεστημένης ισχύος 3,1 GW, μέσω νέων επενδύσεων 3,6 δισ. ευρώ, δημιουργώντας έτσι ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια καθαρής ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Συγκεκριμένα, σε φάση αδειοδοτικής ωρίμανσης, έχοντας δηλαδή εξασφαλίσει άδεια παραγωγής, βρίσκονται νέα αιολικά έργα συνολικής ισχύος 2.200 MW, αναπτύσσονται και σχεδιάζονται φωτοβολταϊκά πάρκα (χερσαία και πλωτά) συνολικής ισχύος 1.700 MW, ενώ προωθούνται συστήματα υβριδικών έργων και έργων αποθήκευσης (κυρίως αντλησοταμίευσης) συνολικής ισχύος περίπου 3.750 MW, καθώς και περίπου 200 MW έργα άλλων τεχνολογιών (υδροηλεκτρικά, βιοαέριο, βιομάζα, κ.α.). Παράλληλα, έχουμε τοποθετηθεί εγκαίρως και στην αγορά των πλωτών θαλάσσιων αιολικών πάρκων, σε κοινοπραξία με την Ocean Winds.
Οι φιλοδοξίες μας δεν σταματούν εκεί. Διερευνούμε συνεχώς επενδυτικές ευκαιρίες και εκτός Ελλάδας, π.χ. σε χώρες των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης, όπου εξετάζουμε το ενδεχόμενο ανάπτυξης νέων έργων ΑΠΕ, συνολικής ισχύος άνω του 1 GW.
Αξιοποιούμε την υψηλή και πολύπλευρη τεχνογνωσία μας, καθώς και διεθνείς συνεργασίες όπου χρειάζεται, ώστε να πρωταγωνιστούμε σε όλες τις ώριμες, καινοτόμες και υποσχόμενες μορφές και τεχνολογίες ΑΠΕ και αποθήκευσης, από χερσαία έως πλωτά και θαλάσσια αιολικά και φωτοβολταϊκά και από το σε πειραματικό ακόμη στάδιο πράσινο υδρογόνο έως τη στέρεα και δοκιμασμένη μέθοδο της αντλησιοταμίευσης. Επιτρέψτε μου να επαναλάβω για μία ακόμη φορά κάτι που λέω σταθερά εδώ και πολλά χρόνια. Για να αξιοποιηθεί το μέγιστο των δυνατοτήτων των ΑΠΕ, αυτές πρέπει να συμπληρώνονται από μεγάλη αποθήκευση ενέργειας – ειδικά μέσω αντλησιοταμίευσης. Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων επενδύσεων είναι ο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος αντλησιοταμιευτικός σταθμός μεγάλης κλίμακας (680 MW) της Αμφιλοχίας, που, αν βρισκόταν ήδη σε λειτουργία, θα ισοδυναμούσε με ετήσια εξοικονόμηση ενεργειακού κόστους άνω των 200 εκατ. €/έτος και ο μεγαλύτερος υβριδικός σταθμός στην Ευρώπη που συνδυάζει αιολική ενέργεια και αντλησιοταμίευση, με συνολική εγκατεστημένη ισχύ 153 MW, στην Κρήτη.
Παράλληλα με τις ΑΠΕ, ενδυναμώνουμε τον πρωταγωνιστικό μας ρόλο στους τομείς της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας με ολοκληρωμένα έργα διαχείρισης απορριμμάτων, όπως αυτά των περιφερειών Ηπείρου και Πελοποννήσου, ενώ διεκδικούμε κάθε σχετικό έργο από τη νέα γενιά έργων διαχείρισης απορριμμάτων που προκηρύσσεται στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη και σε όλες τις περιοχές της χώρας.
Αξιοσημείωτο ρόλο διεκδικούμε και στους τομείς της παροχής νέων ψηφιακών υπηρεσιών, όπως π.χ. με τα έργα που έχουμε αναλάβει για το ηλεκτρονικό εισιτήριο στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, των τηλεπικοινωνιών και της ψηφιακής μετάβασης γενικότερα.
Φίλες και φίλοι,
Κάποιοι θεωρούν τις επιχειρήσεις άψυχους, ουδέτερους τεχνοκρατικούς οργανισμούς, κάτι σαν μηχανές παραγωγής κερδών. Στη δική μας περίπτωση τουλάχιστον, σίγουρα κάνουν λάθος. Έχουμε τη δική μας ταυτότητα, κουλτούρα και πατρίδα. Πάντοτε, προκρίνουμε τις επενδύσεις εκείνες που έχουν υψηλή εγχώρια προστιθέμενη αξία και υψηλό πολλαπλασιαστή, προσφέροντας πολλαπλά οφέλη στον τόπο: στις τοπικές κοινότητες, στην ποιοτική απασχόληση με πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, στην υλοποίηση του πολυπόθητου brain gain, στα φορολογικά έσοδα και τις ασφαλιστικές εισφορές, στην εθνική οικονομία και την κοινωνία γενικότερα.
Με τη δική σας εμπιστοσύνη και στήριξη, δημιουργούμε συνολική αξία όχι απλά περιστασιακά κέρδη.
Μεγάλο μέρος της αξίας αυτής επιστρέφει στην κοινωνία με άμεσους και έμμεσους τρόπους, ειδικά στις τοπικές κοινωνίες που μας φιλοξενούν, συνεισφέρει στην ευημερία για όλους και συμβάλλει στην αποδοχή και ουσιαστική νομιμοποίηση της εταιρείας και των δραστηριοτήτων της από την κοινωνία. Είμαστε μια επιτυχημένη, αλλά και χρήσιμη εταιρεία.
Όλα αυτά αποτυπώνονται ανάγλυφα και στις κινήσεις που έχουμε κάνει εδώ και χρόνια για την βέλτιστη εταιρική διακυβέρνηση και την ενίσχυση της διαφάνειας και της προστασίας των συμφερόντων των μετόχων και συνεργατών μας, αλλά και στην ιδιαίτερη βαρύτητα που δίνουμε ουσιαστικά και στην πράξη, όχι μόνο για τυπικούς λόγους, στα θέματα ESG, δηλαδή αυτά που άπτονται της προστασίας του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και της εταιρικής διακυβέρνησης. Κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα τόσο την κατοχύρωση υψηλών βαθμολογιών, εκ των υψηλότερων στο ελληνικό χρηματιστήριο, από διεθνείς οίκους που αξιολογούν τις επιδόσεις των εταιρειών σε θέματα ESG όσο και την αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος από διεθνή κεφάλαια που δίνουν αυξημένη βαρύτητα στα εν λόγω θέματα.
Αγαπητοί μέτοχοι,
Θα ήθελα να κλείσω με ένα θέμα που ξέρω ότι σας απασχολεί όλους. Διαχρονικά, η εταιρεία μας ακολουθεί μια γενναιόδωρη πολιτική επιβράβευσης των μετόχων που μας εμπιστεύονται. Έτσι, και για τη χρήση του 2021, προχωρούμε στη διανομή συνολικά 40 εκατ. ευρώ προς τους μετόχους μας, δηλαδή 0,34 ευρώ ανά μετοχή.
Θέλω για μία ακόμα φορά να σας ευχαριστήσω θερμά για την εμπιστοσύνη σας όλα αυτά τα χρόνια και να σας διαβεβαιώσω ότι όλοι μας εργαζόμαστε σκληρά και με απόλυτη αφοσίωση για να διασφαλίσουμε το μέλλον και την ανάπτυξη της εταιρείας μας.