Στην Ιταλία, τις προάλλες, ένα 11χρονο κοριτσάκι έχασε τη ζωή του συμμετέχοντας σε μια διαδικτυακή πρόκληση. Πέρα από την τραγικότητα του συμβάντος, τον ανώφελο χαμό και τα ερωτήματα που εγείρονται για τις συνθήκες που τον προκάλεσαν, εντύπωση προκάλεσε η στάση των γονιών της, οι οποίοι βρήκαν το κουράγιο να δωρίσουν τα όργανα του παιδιού τους για μεταμόσχευση. Το περιστατικό αυτής της δωρεάς οργάνων, συγκλονίζει και γεννά έντονα συναισθήματα και προβληματισμούς: για την απώλεια του νεαρού κοριτσιού, για το σθένος των γονιών του που έδωσαν μέσα σε τόσο θρήνο τη συγκατάθεσή τους για τη δωρεά οργάνων του παιδιού τους, για τα άρρωστα παιδιά που έλαβαν μέσω της μεταμόσχευσης την ευκαιρία για μια δεύτερη ζωή.

H γενναία απόφαση των τραγικών γονιών έφερε στο προσκήνιο με τον χειρότερο τρόπο -όπως γίνεται συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις- τις δραματικές ελλείψεις της ελληνικής κοινωνίας σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα από αυτά είναι ακριβώς το γεγονός ότι σύμφωνα με παλιότερη δήλωση του προέδρου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, η χώρα μας παραμένει στις τελευταίες θέσεις στον χάρτη δωρεάς οργάνων, με μόλις επτά δότες ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ στις ευρωπαϊκές χώρες είναι 20 και πλέον δότες.

Αυτό ίσως οφείλεται και στο γεγονός ότι εξ αρχής η εκκλησία στάθηκε αρκετά αρνητικά απέναντι στην πρακτική της δωρεάς οργάνων, και μόλις το τελευταίο διάστημα δείχνει να μετακινείται λίγο από τις αρχικές της θέσεις. Προκειμένου να αναζητήσουμε τη μέση οδό στο θέμα αυτό, παραθέτουμε εδώ ένα απόσπασμα από τα επιχειρήματα της άποψης αυτής.

Σύμφωνα με διαδικτυακό αλίευμα, «η πολυδιαφημισμένη αυτή πράξη είναι στην ουσία ένας φόνος, αφού για να είναι χρήσιμα τα όργανα που θα αφαιρεθούν πρέπει ο δότης να είναι ζωντανός!!! Ο άνθρωπος όμως σαν δισυπόστατο ον που είναι, αποτελείται από σώμα και ψυχή και κατά συνέπεια δεν είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, ποιες μυστικές ενέργειες μπορεί να πραγματοποιεί με την αθάνατη ψυχή του (αν και κλινικά ή εγκεφαλικά «νεκρός»), εκείνη τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Αν δηλαδή έχει στραφεί προς τον Θεό για να ζητήσει συγχώρηση για τις αμαρτίες του, κατανοώντας τη ματαιότητα αυτού του κόσμου (πράγμα πολύ πιθανό αν αναλογιστούμε την τραγική σωματική του κατάσταση, την οποία ψυχικά αντιλαμβάνεται και βιώνει), αν εμείς διακόπτουμε βίαια κάτι τέτοιο, κάτι που για εκείνον αποτελεί την τελευταία προσπάθεια αποκατάστασης της Σχέσης του με τον Θεό, όπως επίσης και αν αιτείται μία ακόμα ευκαιρία Σωτηρίας, για να αξιωθεί να μετανοήσει πραγματικά όπως ο Κύριος ορίζει και προτρέπει, για να συγχωρήσει, να εξομολογηθεί, να Μεταλάβει, να κάνει δηλαδή τις Πράξεις εκείνες οι οποίες είναι ικανές να τον οδηγήσουν στη Βασιλεία του Δημιουργού του. Ας σκεφτούμε πως αυτά τα αιτήματα δικαιούται να τα ζητήσει, αφού είναι ακόμα ζωντανός!».

Από την άλλη, μια απλή επίσκεψη στην ιστοσελίδα του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων δίνει ορισμένες απαντήσεις σε κάποια από τα ερωτήματα αυτά ως εξής: Κατ’ αρχάς διατρανώνει ότι η μεταμόσχευση αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής του 20ού αιώνα και έχει καθιερωθεί πλέον σήμερα ως μία θεραπευτική πρακτική. Επιτρέπει την αποκατάσταση των λειτουργιών του σώματος που μέχρι εκείνη τη στιγμή είχαν χαθεί και σε μερικές περιπτώσεις είχαν μερικώς υποκατασταθεί με μία μηχανικού τύπου μέθοδο (π.χ. αιμοκάθαρση).
Συγκεκριμένα η μεταμόσχευση είναι η εγχείρηση κατά την οποία υγιή όργανα, ιστοί ή κύτταρα μεταφέρονται από έναν εκλιπόντα ή ζωντανό δότη σε έναν χρονίως πάσχοντα ασθενή, με σκοπό την αποκατάσταση της λειτουργίας κάποιου οργάνου του που βρίσκεται σε ανεπάρκεια.

Τα όργανα τα οποία μπορούν να μεταμοσχευτούν είναι οι νεφροί, η καρδιά, το ήπαρ, οι πνεύμονες, το πάγκρεας και τμήμα του λεπτού εντέρου. Ιστοί και κύτταρα που μπορούν να μεταμοσχευτούν, είναι το δέρμα, τα οστά, οι χόνδροι, οι βαλβίδες της καρδιάς, ο κερατοειδής χιτώνας του οφθαλμού, αιμοποιητικά κύτταρα κ.α. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δύο νεφροί μεταμοσχεύονται σε δύο ασθενείς. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πνεύμονες, ενώ και το ήπαρ μπορεί να χωριστεί και να μεταμοσχευθεί σε δύο διαφορετικούς λήπτες.

Στη συνέχεια καθορίζεται η διαφορά μεταξύ «δωρητή» και «δότη» οργάνων, καθώς Δωρητής οργάνων είναι ο ενήλικος πολίτης που δηλώνει εν ζωή ότι μετά τον θάνατό του θα ήθελε να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του, προσφέροντας τα όργανά του προς μεταμόσχευση. Ο δωρητής οργάνων κατέχει την «Κάρτα Δωρητή Οργάνων». Δότης οργάνων, από την άλλη, είναι ο εκλιπών από τον οποίο αφαιρείται τουλάχιστον ένα όργανό του προς μεταμόσχευση, ή, ο εν ζωή πολίτης που δίνει ένα όργανό του ή ιστό του προς μεταμόσχευση σε συγγενή του, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία. Σε ιδιαίτερες περιπτώσεις μπορεί να δοθεί από ζώντα δότη ένα νεφρό σε έναν συγγενή δευτέρου βαθμού εξ αίματος σε ευθεία ή πλάγια γραμμή και αυτό διότι ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει φυσιολογικά και με ένα μόνο νεφρό.

Επίσης, μπορεί να μεταμοσχευθεί μέρος του ήπατος, μέρος του πνεύμονα ή μέρος του λεπτού εντέρου. Μεταμόσχευση από ζώντα δότη γίνεται και στα αιμοποιητικά κύτταρα (μυελός των οστών). Οποιοσδήποτε ενήλικος άνδρας ή γυναίκα, ανεξαρτήτως της ηλικίας και της κατάστασης της υγείας του, μπορεί να δηλώσει στον Ε.Ο.Μ. την επιθυμία του, μετά τον θάνατό του να βοηθήσει ασθενείς συνανθρώπους του και να αποκτήσει, έτσι, την κάρτα δωρητή. Τα όρια ηλικίας που είχαν τεθεί παλαιότερα έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις της ιατρικής. Σημαντική είναι η βιολογική και όχι η χρονολογική ηλικία, γι’ αυτό όργανα μπορούν να δώσουν τόσο βρέφη όσο και υπερήλικες. Κάποιο πρόβλημα υγείας δεν αποτελεί πάντα αντένδειξη για να γίνει κανείς δωρητής οργάνων. Η απόφαση για το αν τα όργανα είναι κατάλληλα για μεταμόσχευση ή όχι λαμβάνεται από τον Ε.Ο.Μ. και μόνον εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της δωρεάς.

Έχοντας καταθέσει και τις δύο απόψεις, έγκειται στον καθένα από μας να αποφασίσει εάν μετά τον θάνατό του, θα θελήσει να αφήσει όλα του τα μέλη στη φυσική φθορά ή εάν θα θελήσει να δώσει ζωή στον συνάνθρωπό του με κάποιο από αυτά. Μήπως άραγε το (θεολογικό) ζήτημα θα λυνόταν εάν όλοι μας ήμασταν λίγο πιο έτοιμοι για τη συνάντηση με τον Δημιουργό, ανά πάσα στιγμή;