Η 28η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως Διεθνής Ημέρα Μουσείων και στο Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης μπορεί κανείς να ξεναγηθεί στα παλαιοανθρωπολογικά ευρήματα της Ελλάδας.
Τα απολιθώματα ενός μαστόδοντα ή αλλιώς ενός προγόνου του σύγχρονου ελέφαντα, βρέθηκαν σε ένα μικρό χωριό της Πιερίας. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι το είδος προσδιορίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα.
Όπως φαίνεται στο βίντεο, ο συννεφιασμένος ουρανός σύντομα έφερε έντονη βροχόπτωση. Ο Νίκος Ξενίδης ήταν έξω μια ημέρα πριν κάνοντας τη συνηθισμένη του βόλτα στα βουνά ενός μικρού χωριού στη βόρεια Ελλάδα. Τη Νεοκαισάρεια Πιερίας. Ένα χωριό με λιγότερους από 445 κατοίκους ακριβώς απέναντι από τα Πιέρια όρη και τον φύλακά τους τον Όλυμπο. Ενώ περπατούσε, σκόνταψε πάνω σε κάτι ασυνήθιστο που είχε αποκαλύψει η βροχή στο έδαφος.
Χωρίς δεύτερη σκέψη, ο κ. Νίκος ενημέρωσε αμέσως το γιο του για την ανακάλυψή του. Τότε, δεν μπορούσε ποτέ να φανταστεί ότι βρισκόταν μπροστά στα απολιθώματα ενός εξαφανισμένου ζώου.
Ήδη από τον Ιούλιο 2014 ξεκίνησαν συστηματικές ανασκαφές στη θέση της Νεοκαισάρειας από εξειδικευμένη ομάδα του ΑΠΘ, με επικεφαλής τους παλαιοντολόγους καθηγητές Δημήτρη Κωστόπουλο και Ευαγγελία Τσουκαλά, η οποία ολοκληρώθηκε το 2016. Η ανασκαφική ομάδα εντόπισε πολλά διάσπαρτα θραύσματα απολιθωμένων οστών μαστόδοντα, καθώς και θραύσματα χαυλιόδοντα, τα οποία συνέλλεξαν με μεγάλη προσοχή.
Ο μαστόδοντας είναι πλέον ασφαλής μαζί με άλλα ευρήματα που βρήκαν στέγη στο εκθετήριο, που δημιούργησε ο Όμιλος Φίλων Φύσης και του ανθρώπου «Μαστόδοντας-Νεοκαισάρεια».
Σε αυτόν τον προσεγμένο χώρο, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να μπουν σε μια χρονοκάψουλα, που θα τους μεταφέρει 7 εκατομμύρια χρόνια πίσω. Όταν η Ελλάδα ήταν μια χώρα γιγάντων.
Οι μαστόδοντες μοιάζουν με τα γνωστά μαμούθ όμως αντιπροσωπεύουν δύο διαφορετικά είδη της οικογένειας των προβοσκιδωτών με τελείως διαφορετική σωματική διάπλαση. Οι μαστόδοντες ήταν πιο κοντοί με πιο ίσιους και κοντούς χαυλιόδοντες. Τα μαμούθ εξαφανίστηκαν μόλις πριν από 10.000 χρόνια, ενώ οι μαστόδοντες περιπλανήθηκαν στη γη πριν από 7 εκατομμύρια χρόνια και εξαφανίστηκαν 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν. Και οι δύο ήταν πρόγονοι των σύγχρονων ελεφάντων.
Το τμήμα του χαυλιόδοντα, που βρέθηκε στη θέση Νεοκαισάρεια ήταν αρκετά λεπτό, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο, που υπέδειξε στους επιστήμονες ότι ο χαυλιόδοντας ανήκε σε θηλυκό μαστόδοντα.
Το βαθούλωμα στην άκρη του χαυλιόδοντα δείχνει ότι ο μαστόδοντας χρησιμοποιούσε τους χαυλιόδοντες ως εργαλείο για να κόψει τα χόρτα και να τραφεί.
Όσο εντυπωσιακοί φαίνονται για εμάς οι χαυλιόδοντες, από μόνοι τους δεν μπορούν να δώσουν πολλά στοιχεία για τον προσδιορισμό του είδους. Αντίθετα γοφοί, πλευρικά δόντια και άλλα οστά όπως ο συγκεκριμένος βραχίονας έδωσε στους επιστήμονες σημαντικά στοιχεία για το ύψος του σκελετού του μαστόδοντα. Βάσει τον δύο αυτών οστών, οι επιστήμονες μπόρεσαν να αναπαραστήσουν σε κλίματα 1 προς 10 και με κάθε λεπτομέρεια πως έμοιαζε ο προϊστορικός μαστόδοντας της Νεοκαισάρειας.
Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται και η επιστημονική αναπαράσταση του μαστόδοντα της Μηλιάς που θεωρείται ότι είναι ο πρόγονος του μαστόδοντα Νεοκαισάρειας. Έζησε πριν 3,5 εκατομμύρια χρόνια και ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι οι γιγάντιοι χαυλιόδοντες μήκους 5 μέτρων που ανακαλύφθηκαν τυχαία το 1996 στη Μηλιά Γρεβενών και σήμερα φιλοξενούνται στο ομώνυμο μουσείο της περιοχής. Οι χαυλιόδοντες αυτοί είναι οι μεγαλύτεροι του είδους που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα σε Ελλάδα και Ευρώπη γι’ αυτό και καταχωρήθηκαν στο βιβλίο ρεκόρ Γκίνες.
Που ζούσαν αυτά τα γιγάντια πλάσματα; Τις απαντήσεις δίνει μια τεράστια τοιχογραφία που επιμελήθηκαν ο Ολλανδός Ρεμί Μπάκερ και Ντικ Μολ.
Ταυτόχρονα, μέσα από μια ζωγραφική απεικόνιση του μαστόδοντα, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να συγκρίνουν τον εαυτό τους με το πραγματικό μέγεθος του μαστόδοντα.
Η ανασκαφική δραστηριότητα στη Νεοκαισάρεια θα συνεχιστεί στις αρχές του Ιουνίου καθώς υπάρχουν ενδείξεις και για άλλα απολιθώματα στην περιοχή. Ήδη η ανασκαφική ομάδα του Α.Π.Θ. έλαβε την σχετική άδεια και θα αρχίσει τις ανασκαφές με τη συμμετοχή Ελλήνων παλαιοντολόγων του εξωτερικού. To εκθετηρίου Μαστόδοντα αναμένεται να ανοίξει για το κοινό τον προσεχή Σεπτέμβριο.
Ο Σπύρος Παυλίδης, πρόεδρος του Αριστοτελείου Μουσείου Φυσικής Ιστορίας μίλησε στην ΕΡΤ3 και την εκπομπή “ΟΜΙΚΡΟΝ 3”.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
