20 Απριλίου 2024

ΜΕΝΟΥ

“Εἶνε μικροσκοπική ἀλλά προσέχετε! Εἶνε Καρπενησιώτισσα!” Ο κοσμοπολίτης Ζαχαρίας Παπαντωνίου και ο “τοπικισμός ὀλίγων πήχεων”

Γράφει ο Γιάννης Δημητρίου, με αφορμή τη συμπλήρωση 83 ετών από τον θάνατο του Ζαχαρία Παπαντωνίου:

«Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου που πέθανε σαν σήμερα στην Αθήνα και γεννήθηκε σαν αύριο στο Καρπενήσι, ήταν πολύ κοσμοπολίτης, από άποψη αισθητικής, γνώσεων αλλά και προσωπικού τρόπου ζωής. Αισθανόταν το ίδιο άνετα στα σαλόνια της υψηλής κοινωνίας των Αθηνών, το ίδιο άνετα στο Παρίσι, αλλά το “είναι” του κάτι πάθαινε όταν άκουγε για Καρπενήσι.

Υπήρξε δε πολύ φίλος της κ. Παρρέν, πρωτοπόρου του γυναικείου κινήματος, ιδρύτριας και προέδρου του Λυκείου των Ελληνίδων και υποστηρικτής των δραστηριοτήτων τους. Κατά την Πρωτομαγιά του 1911 το μόλις ιδρυθέν Λύκειον των Ελληνίδων, διοργανώνει την αναβίωση των Ανθεστηρίων στο Ζάππειο, όπου και παρουσιάζει για πρώτη φορά Ελληνικούς Χορούς, τους παραδοσιακούς μας χορούς, οι οποίοι είχαν εξοβελιστεί από την αστική ζωή κατά τα προηγούμενα χρόνια, σαν κάτι ίσως για το οποίο έπρεπε να ντρεπόμαστε. Με την επιμονή της ιδρύτριας του Λυκείου, της κ. Παρρέν, οι χοροί ξαναγυρνάνε και μάλιστα μέσα από τα σαλόνια της υψηλής κοινωνίας. Μας τα περιγράφει τις επόμενες ημέρες της Πρωτομαγιάς του 1911, στο χρονογράφημά του από την εφημερίδα Εμπρός” όπου διατηρούσε στήλη, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου.

“Το ζωντάνεμα των ἐθνικῶν χορῶν εἶνε μιά συνέπεια τεραστίας ζυμώσεως του φολκόρ εεἰς την Ἑλλάδα κατά τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ποιηταί, διηγηματογράφοι, λαογράφοι ἀπό τριάντα ἐτῶν ξυπνοῦν τους νεοελληνικούς θησαυρούς. Η κυρία Παρρέν εἶνε μέσα εις τους φολκλορίστ. Η κυρία Παρρέν συλλαμβάνει την ἰδέαν της ἀναστάσεως των ἐθνικῶν χορῶν καί ζητεῖ νά την ἐπιβάλλει εἰς την Ἕνωσιν των Ἑλληνίδων πρό ἐτῶν”.

Μέσα όμως στις μικρές χορεύτριες, στα φυντανάκια του Λυκείου, υπάρχει και μια Καρπενησιώτισσα, η μικρή Ντίνα Καρανίκα, της οποίας ο χορός ξεσηκώνει τον Ζαχαρία Παπαντωνίου και του φέρνει στο νου το Καρπενήσι, το Βελούχι και τα έλατά του:

“Ἠκολούθησε το Νεραντζοφίλημα καί ὁ Κουλουριώτικος. Μεθό ἤ ἔχουσα την μεγαλοφυίαν του ἀσυνειδήτου μικρά ἠλικία παρήλασεν καί ἐσκίρτησεν με τον Συρτόν Καλαματιανόν καί τον Πηδηκτόν των Μεγάρων. Τα μικρά κατενθουσίασαν. Τα μικρά είναι αθάνατα, διότι ἡ παιδικότης είνε μεγαλοφυία. Θά ἀναφέρω την δεσποινίδα Ντίναν Καρανίκα, αὐτήν με το θαλασσί φόρεμα. Εἶνε μικροσκοπική ἀλλά προσέχετε! Εἶνε Καρπενησιώτισσα. Ἔσυρε τον χορόν ἀξίως της ὀρεινής πατρίδος της καί πατρίδος μου, εἰς τα σπίτια της ὁποίας ἕρπουν τα σύννεφα, την ὥραν δέ αὐτήν ὅλος ὁ κοσμοπολιτισμός μου συνεμαζεύθη εἰς ἕνα τοπικισμόν ὀλίγων πήχεων. Εἶδα το Βελούχι νά με βλέπη με την ὀξεῖαν τσἰμα του καί ἠσθάνθην πελώριον ἔλατο νά σαλεύη ἐπί της κεφαλῆς μου”.

Πώς μια μικρή αναφορά σ΄ αυτό το Καρπενήσι, μετατρέπει τον “κοσμοπολιτισμόν” μας σε “τοπικισμό ολίγων πήχεων”…».

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΑΘΛΗΤΙΚΑ