(ΦΩΤΟ: Η Ιερά Μονή Μεταμόρφωσης Σωτήρα στη Βράχα Ευρυτανίας)
ρεπορτάζ από την έντυπη έκδοση
Στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης παρουσιάστηκε το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο, που περιλαμβάνει περισσότερα από 18.000 μνημεία, 3.800 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους και 845 ζώνες προστασίας σε όλη την Ελλάδα.
Το Έργο και η Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου παρουσιάστηκαν, πριν λίγες ημέρες, στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης. Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο είναι ένα Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) για τη συστηματική καταγραφή, τεκμηρίωση, ψηφιοποίηση και διαχείριση αρχαιολογικών, διοικητικών και γεωχωρικών δεδομένων που αφορούν στην πολιτιστική κληρονομιά της επικράτειας και στην ακίνητη περιουσία του Υπουργείου Πολιτισμού.
Σήμερα, περιλαμβάνει περισσότερα από 18.000 μνημεία, 3.800 αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους και 845 ζώνες προστασίας.
Μεταξύ άλλων το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο αποτελεί ένα σύγχρονο εργαλείο για τις επενδύσεις, διότι εντοπίζει στο χάρτη τα όρια των προστατευομένων περιοχών και παρέχει έγκυρη ενημέρωση στους ενδιαφερόμενους, επιχειρήσεις και πολίτες, για το εάν και πού ακριβώς μπορούν να προχωρήσουν σε ενέργειες και επεμβάσεις στο περιβάλλον μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων. Επίσης, είναι ένα εργαλείο, για τη Δημόσια Διοίκηση, την Αυτοδιοίκηση και τους επαγγελματικούς φορείς, καθώς συγκεντρώνει πληροφορίες που αφορούν στον χωρικό σχεδιασμό σε περιοχές όπου υφίστανται μνημεία, αλλά για την προστασία από καταπατήσεις, ορθολογική διαχείριση και αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Πώς λειτουργεί
Μέσα από τον ψηφιακό αρχαιολογικό χάρτη της επικράτειας που είναι προσβάσιμος από τη διαδικτυακή Πύλη (στη διεύθυνση arxaiologikoktimatologio.gov.gr/el), οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αντλήσουν πλήρη και έγκυρη πληροφορία για τυχόν δεσμεύσεις και περιορισμούς που υφίστανται βάσει της κείμενης νομοθεσίας σε περιοχές ή ακίνητα.
Οι κατηγορίες
Κάθε αναφορά στον χάρτη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου φέρει έναν συγκεκριμένο χαρακτηρισμό. Τα «Ακίνητα Μνημεία» είναι τα μνημεία που υπήρξαν συνδεδεμένα με το έδαφος και παραμένουν σε αυτό ή στο βυθό της θάλασσας ή στον πυθμένα λιμνών ή ποταμών, καθώς και τα μνημεία που βρίσκονται στο έδαφος ή στο βυθό της θάλασσας ή στον πυθμένα λιμνών ή ποταμών και δεν είναι δυνατόν να μετακινηθούν χωρίς βλάβη της αξίας τους ως μαρτυριών (…).
Αντίστοιχα, τα «Αρχαία Μνημεία» είναι όλα τα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στους προϊστορικούς, αρχαίους, βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους και χρονολογούνται έως και το 1830· στα αρχαία μνημεία συμπεριλαμβάνονται σπήλαια και παλαιοντολογικά κατάλοιπα για τα οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι συνδέονται με την ανθρώπινη ύπαρξη. Τα «Νεότερα Μνημεία» είναι τα πολιτιστικά αγαθά που είναι μεταγενέστερα του 1830 και των οποίων η προστασία επιβάλλεται λόγω της ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασίας τους (…).
Ως «Αρχαιολογικός Χώρος» ορίζεται έκταση στην ξηρά (χερσαίος αρχαιολογικός χώρος) ή στη θάλασσα ή στις λίμνες ή στους ποταμούς (ενάλιος αρχαιολογικός χώρος), η οποία περιέχει ή στην οποία υπάρχουν ενδείξεις ότι περιέχονται αρχαία μνημεία ή αποτέλεσε ή υπάρχουν ενδείξεις ότι αποτέλεσε από τους αρχαιοτάτους χρόνους έως και το 1830 μνημειακό, οικιστικό ή ταφικό σύνολο.
Η Ευρυτανία στον χάρτη
Συνολικά 21 καταγραφές -μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους κ.α.- διαθέτει η Ευρυτανία στον διαδραστικό χάρτη του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου, από τους πύργους του Καραϊσκάκη άνωθεν της Μονής Προυσού μέχρι τη Βασιλική του Αγίου Λεωνίδη στο Κλαυσί και από το κάστρο της Τσούκας μέχρι τον Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Καρπενησίου.
Προφανώς, όπως και στο παρελθόν έχουν επισημάνει ειδικοί, η αρχαιολογική σκαπάνη πρέπει να επεκταθεί στην Ευρυτανία, καθώς θα δώσει απαντήσεις για την ιστορική διαδρομή του τόπου στο διάβα των αιώνων -και πιθανόν θα αποκαλύψει «θησαυρούς» που καρτερικά περιμένουν να έλθουν στο φως.
Ι. Ναός Αγίας Τριάδας, Καρπενήσι (Αρχαίο Μνημείο)
Λόφος Αγίου Δημητρίου Καρπενησίου (Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος)
Κτήριο Δημοτικού Σχολείου, Κορυσχάδες (Νεότερο Μνημείο)
Βασιλική Μάρτυρα Λεωνίδη, Κλαυσί (Αρχαίο Μνημείο)
Άγιος Σώστης Μικρού Χωριού (Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος)
Κτήριο Δημοτικού Σχολείου, Κρίκελλο (Νεότερο Μνημείο)
Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής, Ασπρόπυργος (Αρχαίο Μνημείο)
Πύργοι Καραϊσκάκη, Προυσός (Αρχαίο Μνημείο)
Ι. Ναός (Καθολικό) Ι. Μονής Προυσού, (Αρχαίο Μνημείο)
Ι. Ναός Αγίας Παρασκευής, Άμπλιανη (Αρχαίο Μνημείο)
Ι. Ναός Αγίου Νικολάου, Άμπλιανη (Νεότερο Μνημείο)
Ι. Ναός Μεταμόρφωσης Σωτήρα, Ανατ. Φραγκίστα (Αρχαίο Μνημείο)
Κτήριο Παλιού Δημοτικού Σχολείου, Π. Βίνιανη (Νεότερο Μνημείο)
Νερόμυλος, Στένωμα (Νεότερο Μνημείο)
Τοξωτό γεφύρι, Στένωμα (Νεότερο Μνημείο)
Ι. Μονή Κοίμησης Θεοτόκου, Δομιανοί (Αρχαίο Μνημείο)
Ι. Μονή Μεταμόρφωσης Σωτήρα, Βράχα (Αρχαίο Μνημείο)
Κάστρο Βούλπης (Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος)
Τσούκα Παλαιοκατούνας (Χερσαίος Αρχαιολογικός Χώρος)
Ι. Μονή Γενεσίου Θεοτόκου, Στάνα (Αρχαίο Μνημείο)
Ι. Μονή Αγίας Τριάδας, Σάικας (Αρχαίο Μνημείο)
