29 Μαρτίου 2024

ΜΕΝΟΥ

Η Τρίτη Ματιά / “200 χρόνια από την Παλιγγενεσία” – Το άρθρο του Δ. Παρούτσα από την έντυπη έκδοση

Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας, πίνακας του Θεόδωρου Βρυζάκη (1851). Ο Θεόδωρος Βρυζάκης γεννήθηκε επτά χρόνια πριν από την κήρυξη της Επανάστασης του 1821. Ο πατέρας του, Πέτρος Βρυζάκης, απαγχονίστηκε από τους Τούρκους τον Μάιο του 1821. Αναδείχθηκε ως ο ζωγράφος της Ελληνικής Επανάστασης

200 χρόνια είναι πολλά. Από όποια άποψη και να το σκεφτείς. Από τεχνολογικής άποψης, το 1821 οι άνθρωποι μετακινούνταν με άμαξες και για να πάνε από το Καρπενήσι στην Αθήνα ήθελαν 4 μέρες, με τρεις διανυκτερεύσεις ενδιάμεσα. Φυσικά δεν θα είχε κανένα νόημα να πάει κάποιος στην Αθήνα που ήταν μια πόλη χωρίς κανένα απολύτως ενδιαφέρον για τους ορεσίβιους χωρικούς του τόπου μας.

Περισσότερο άξιζε να πας στη Λαμία, ή στην Πάτρα, σε μια-δυο μέρες, αν και για κάποιον αυτό το ταξίδι θα έμοιαζε τουλάχιστον εξωτικό και δεν θα το έκανε παραπάνω από τρεις-τέσσερις φορές στη ζωή του. Αν ήταν άντρας. Γιατί αν ήταν γυναίκα, το μακρινότερο ταξίδι της θα ήταν πιθανότατα ως τη βρύση του χωριού.

Ναι, 200 χρόνια είναι πολλά. Γιατί αν πάντρευες το κορίτσι σου σε χωριό που απείχε 50 χιλιόμετρα, μπορεί να έκανες και πέντε χρόνια να το ξαναδείς. Αν σου εμφάνιζε κάποιος ένα κινητό τηλέφωνο με κάμερα και σου έλεγε ότι μ’ αυτό μπορούσες να δεις κάποιον που ζει στην άλλη άκρη της γης, θα τον περνούσες για τρελό, γιατί έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχε ίντερνετ για να του αποδείξεις ότι λες αλήθεια!

Ναι, 200 χρόνια είναι πολλά. Είναι, όμως, στ’ αλήθεια τόσο πολλά; Σήμερα υπάρχουν στη ζωή αρκετοί άνθρωποι που γεννήθηκαν το 1921. Ορισμένοι από αυτούς ζουν και στην Ευρυτανία. Και σίγουρα, όταν γεννήθηκαν αυτοί, θα υπήρχαν στη ζωή κάποιοι υπερήλικες που θα είχαν γεννηθεί το 1821. Υπό αυτό το πρίσμα, τα 200 χρόνια μάλλον δεν είναι και τόσο πολλά…

Στο πέρασμά τους, ο λόφος του Αγίου Δημητρίου δεν άλλαξε καθόλου… Επίσης, αν κάποιος αγγίξει τις πέτρες με τις οποίες είναι χτισμένη η είσοδος του ναού της Αγίας Τριάδας στο Καρπενήσι, θα διαπιστώσει ότι βρίσκονται στην ίδια θέση από τότε. Όσοι μπήκαν από αυτή για να βαφτιστούν και βγήκαν συνοδευόμενοι για το τελευταίο τους ταξίδι, για τις πέτρες αυτές δεν είναι παρά ένα πετάρισμα του ματιού.

Κι όμως… Και τι δεν έγινε σ’ αυτά τα 200 χρόνια. Πρώτα ξέσπασε η επανάσταση. Μετά ξέσπασε εμφύλιος για το ποιος θα διοικούσε τους επαναστάτες. Ύστερα ήρθε ο Καποδίστριας. Μετά σκοτώσαμε τον Καποδίστρια γιατί κάποιοι άλλοι ήθελαν να διοικήσουν. Μετά ήρθε ο Όθωνας.  Διώξαμε τον Όθωνα, αλλά πριν καταφέραμε και τον κάναμε να υπογράψει το Σύνταγμα. Μετά πήραμε τα Επτάνησα. Ύστερα τη Θεσσαλία. Κατόπιν ήρθε ο Τρικούπης. Έφτιαξε λιμάνια, τρένα, υποδομές. Ύστερα χρεοκόπησε. Μετά κάναμε τον αποτυχημένο πόλεμο του 1897 αλλά αυτό αποτέλεσε αιτία να ενωθεί η Κρήτη με την Ελλάδα.  Στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα, ξεκίνησε ο Μακεδονικός Αγώνας. Ανέλαβε ο Βενιζέλος, έφερε τη Δημοκρατία αλλά ξέσπασε και ο εθνικός διχασμός – δεύτερος εμφύλιος. Πήραμε την Ήπειρο, τη Μακεδονία, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Περάσαμε την καταστροφή της Σμύρνης και την απώλεια του ελληνισμού στην Ιωνία. Εκτελέσαμε την κυβέρνηση που θεωρήθηκε υπεύθυνη για την ήττα. Δολοφονήσαμε τον Ίωνα Δραγούμη. Δοκιμάσαμε να δολοφονήσουμε, δυο φορές τον Βενιζέλο. Δεχτήκαμε να γίνει ο Μεταξάς δικτάτορας για να κατορθώσει στο τέλος να δικαιωθεί με το ΟΧΙ που είπε ο λαός στον φασισμό. Γράψαμε το έπος του ’40 στα αλβανικά βουνά. Αντισταθήκαμε στους Γερμανούς. Πήραμε τα Δωδεκάνησα.

Μετά ξέσπασε ο εμφύλιος για το ποιος θα κυβερνούσε την Ελλάδα – ο τρίτος μεγάλος εμφύλιος. Χύθηκαν ποτάμια αδελφικού αίματος. Ύστερα ήρθε ο Καραμανλής που έφερε την ανοικοδόμηση και τον εξηλεκτρισμό. Μετά ήρθε  ο Παπανδρέου για να φέρει τη Δημοκρατία, αλλ’ αντ’ αυτού μας προέκυψε η Χούντα. Κατόπιν χάσαμε τη μισή Κύπρο. Μετά ξανάρθε ο Καραμανλής και μας έβαλε στην Ευρώπη. Ύστερα ήρθε ο Ανδρέας για να μας βγάλει από την Ευρώπη, αλλά αρρώστησε και ήρθε ο Σημίτης να μας βάλει στο Ευρώ. Μετά κάναμε τους Ολυμπιακούς αγώνες αλλά μας στοίχισαν τόσο ακριβά, που προέκυψε οικονομική κρίση. Θυμώσαμε τόσο πολύ που πολλοί από μας ψηφίσαμε Χρυσή Αυγή. Και όταν τέλειωσε η οικονομική κρίση ήρθε ο κορoνοϊός.

Αυτά έγιναν στα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση του 1821, σε δυο παραγράφους. Πόσο κλάμα, πόσο αίμα, πόσος πόνος, πόση ελπίδα, πόσος εθνικισμός, πόσος πατριωτισμός, πόσο μίσος, πόση αγάπη, κρύβεται όμως σε αυτές τις δύο παραγράφους δεν μπορεί να το περιγράψει κανείς. Αν το προσέξει όμως θα δει ότι το εκκρεμές πάει από νίκη σε ήττα και από ήττα σε εμφύλιο. Τρείς εμφύλιοι και τρεις φασιστικές παρεκτροπές μέσα σε 200 χρόνια. Κατά μέσο όρο μία κάθε 30 χρόνια, μια ανά γενιά!

Τότε λοιπόν; Είμαστε άραγε ένα έθνος ανάξιο να σταθεί στο ύψος του, ένα κράτος εγκληματιών, ένας συρφετός αγυρτών που κοιτάζει μόνο το συμφέρον του;

Ας ψάξουμε την απάντηση στην πιο φημισμένη ηρωική ομάδα της εποχής της Τουρκοκρατίας: τους κλεφταρματολούς. Οι άνθρωποι αυτοί, αγράμματοι και άξεστοι, τραχείς και φυγόδικοι, πήραν τα βουνά με στόχο την προσωπική τους επιβίωση και την διαβίωση σε καθεστώς ελευθερίας την οποία διεκδίκησαν με τα όπλα.

Μια στενή θεώρηση της κοινωνικής τους συμπεριφοράς θα οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι ήταν εγκληματίες. Εντούτοις τους ύμνησαν ο Ρήγας Φεραίος και ο Μακρυγιάννης (που τους ονόμασε “μαγιά” της λευτεριάς) αλλά κυρίως ο ελληνικός λαός που έπαιρνε κουράγιο από αυτούς, τους θεωρούσε προστάτες του και τους ύμνησε με τα δημοτικά τραγούδια.

Αυτό που θέλει να πει το παραπάνω παράδειγμα είναι ότι οι άνθρωποι, όποιον χαρακτήρα κι αν έχουν, καθορίζουν τη συμπεριφορά τους ανάλογα με τις ιστορικές συνθήκες της εποχής τους και ανάλογα με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντός τους.

Ούτε ο Καραϊσκάκης, ούτε ο Κατσαντώνης, ούτε ο Κολοκοτρώνης, ούτε ο Καποδίστριας ήταν άγιοι. Στην καθημερινότητά τους και δολοπλόκησαν και μπήκαν σε παιχνίδια εξουσίας και εκδήλωσαν αυταρχικότητα –ορισμένοι μάλιστα συναλλάχτηκαν ακόμα και με τον εχθρό για να καταφέρουν να επιβιώσουν. Ο ίδιος ο Θεμιστοκλής στη Σαλαμίνα, ειδοποίησε τον Ξέρξη να κλείσει τα στενά, ώστε να διεξαχθεί η ναυμαχία στο σημείο που αυτός θεωρούσε καταλληλότερο. Όλοι αυτοί όμως, υπό την πίεση των περιστάσεων, υπό το βάρος της ιστορικής τους ευθύνης, τελικά έκαναν αυτό που έπρεπε, ηγήθηκαν ενός αγώνα που είχε αίσια έκβαση και μεγαλούργησαν.

Όλοι εμείς σήμερα έχουμε την εξυπνάδα και την πονηριά του Καραϊσκάκη, το μόνο που μας μένει είναι τώρα να τα διοχετεύσουμε στην κατάλληλη κατεύθυνση, στην αλληλεγγύη προς τους συμπολίτες μας, στην συμμετοχή μας στα κοινά με όρους ευθύνης προς την κοινότητα, προς το γενικό καλό αντί για το ατομικό μας όφελος.

Αυτό που θα αναδείξει τους καινούριους ήρωες και ηγέτες μας είναι ακριβώς η εποχή μας και οι δυσκολίες της. Άλλοι από αυτούς θα είναι από την γενιά που φεύγει, άλλη θα είναι νέοι. Όμως σίγουρα, όλοι τους θα είναι άνθρωποι που θα αντιληφθούν τις πραγματικές ανάγκες και δεν θα μείνουν προσκολλημένοι σε μια συμπεριφορά που πλέον δεν μπορούν να λειτουργήσει.

Τίποτα δεν τελειώνει λοιπόν στα δύσκολα. Τίποτα δεν μπορεί να μας καταστρέψει. Ό,τι δεν μας σκοτώνει μας κάνει πιο δυνατούς . Ο μόνος δρόμος όταν φτάσει κανείς στον πάτο είναι προς τα πάνω.

Κι ένα τελευταίο που δένει το ιστορικό σκέλος της σημερινής γιορτής με το θρησκευτικό, στο οποίο λόγω έλλειψης χρόνου δεν αναφερθήκαμε:

Γράφει ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του:

«Έκατσα ώσπου σκαπέτησαν οι Τούρκοι με τα μπαϊράκια τους κι απέ κατέβηκα κάτω. Ήταν μια εκκλησία, εις τον δρόμον, η Παναγία στο Χρυσοβίτσι, και το καθισιό μου ήτο όπου έκλαιγα την Ελλάς… Σίμωσα, έδεσα το άλογο μου σ’ ένα δέντρο, μπήκα μέσα και γονάτισα.

Παναγία μου, είπα από τα βάθη της καρδιάς μου και τα μάτια μου δάκρυσαν. Παναγία μου, βοήθησε και τούτη τη φορά τους Έλληνες να ψυχωθούν. “

Έκανα το Σταυρό μου, ασπάσθηκα την εικόνα της, βγήκα από το εκκλησάκι, πήδηξα στο άλογο μου και έφυγα. Σε λίγο μπροστά μου πετάγονταν οχτώ αρματωμένοι, ο εξάδελφος μου ο Αντώνης Κολοκοτρώνης και επτά ανίψια του.

– Κανείς δεν είναι στην Πιάνα, μου είπε ο Αντώνης. Ούτε στην Αλωνίσταινα. Είναι φευγάτοι.

– Ας μη είναι κανείς αποκρίθηκα. Ο τόπος σε λίγο θα γιομίσει παλικάρια… Ο Θεός υπέγραψε την λευτεριά της Ελλάδος και δεν θα πάρει πίσω την υπογραφή του».

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΑΘΛΗΤΙΚΑ