Πρόσφατα παρουσιάστηκε στην πόλη μας το Τοπικό Σχέδιο Ανάπτυξης Ευρυτανίας. Μεταξύ των ομιλιών, και εκείνη της κας Μαρίας Παπαϊωάννου, εκπροσώπου του Συλλόγου Καρπενησιωτών Αθήνας. Στην ομιλία της [ΔΕΙΤΕ ΤΗ ΕΔΩ], έκανε λόγο για τις επιχειρήσεις στην πόλη του Καρπενησίου που κλείνουν σωρηδόν, γεγονός που “θα αποτελέσει τη θανατική καταδίκη του Καρπενησίου”.
Μεταξύ άλλων, η κα Παπαϊωάννου έκανε μία ακόμα παρατήρηση που πλέον έχει γίνει σε όλους εμφανής ως η τοπική μας “τουριστική τάση”. Η πόλη του Καρπενησίου αδυνατεί να συγκρατήσει τους επισκέπτες της, σε αντίθεση με τη Δ.Ε. Ποταμιάς.
Το τουριστικό προϊόν του Καρπενησίου πάσχει, και σαφώς η μείωση των χιονοπτώσεων έχει παίξει τον ρόλο της. Το πρόβλημα είναι πως σε ένα μέρος που διαθέτει τόσο φυσικό πλούτο, δεν θα έπρεπε ποτέ να εξαρτόμαστε αποκλειστικά από τις χιονοπτώσεις. Δεν έχουμε προσαρμόσει το τουριστικό μας προϊόν με βάση τις ελλείψεις μας και τα προτερήματά μας, και αυτό είναι που εν τέλει θα σφραγίσει τον θάνατο της πόλης μας αν δεν δράσουμε άμεσα.
Αυτή η πλαστικότητα εξάλλου είναι αποδεδειγμένα το μυστικό για τη βιωσιμότητα εκατοντάδων προορισμών στην Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη με αποκορύφωμα τις Άλπεις. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Euronews, δεκάδες χωριά και οικισμοί κατά μήκος της γνωστής οροσειράς και κυρίως σε υψόμετρο κάτω των 2.000 μ. έχουν δει τη χιονόπτωση να μειώνεται σε ποσοστά από 35 έως και 50%. Και παρ’ όλα αυτά επιβιώνουν.
Η λύση; Πλήρης συνέργεια αρχών, φορέων, και πολιτών καθώς και μια σειρά από μικρές, έξυπνες παρεμβάσεις ώστε οι προορισμοί να είναι θελκτικοί 365 μέρες τον χρόνο.
Έχοντας τη χαρά να ζω τους τελευταίους τρεις μήνες στις Ελβετικές Άλπεις, πέρασα αμέτρητες ώρες διερωτώμενη “γιατί δεν το κάνουμε κι εμείς αυτό”; Θα παραθέσω, λοιπόν, μια σειρά από τέτοια παραδείγματα που θα μπορούσαν σχετικά εύκολα και χωρίς μακρές περιόδους “ωρίμανσης” να εφαρμοστούν στην πόλη μας.
Κάρτα επιβράβευσης επισκεπτών
Το Ελβετικό χωριό Saas-Fee (κεντρική φωτογραφία) με μόλις 1.600 κατοίκους μάς προτείνει μία έξυπνη λύση για “επιβράβευση” των επισκεπτών που διανυκτερεύουν στα ξενοδοχεία. Από την πρώτη ημέρα της διαμονής του, ένας επισκέπτης με κράτηση σε ξενοδοχείο του χωριού, λαμβάνει κάρτα επιβράβευσης. Ο κάτοχος της κάρτας απολαμβάνει εκπτώσεις στα τελεφερίκ, δωρεάν χρήση της τοπικής συγκοινωνίας, μειωμένη είσοδο στα μουσεία της πόλης, προσφορές σε εστιατόρια, σπα, κ.ο.κ. Με αυτόν τον τρόπο εξασφαλίζεται πως οι τουρίστες που αποφεύγουν την επίσκεψη στο βουνό λόγω κόστους, θα ενθαρρυνθούν να κάνουν χρήση των χιονοδρομικών εγκαταστάσεων ακόμη και για μία βόλτα.
Μήπως ήρθε ώρα για το KarpeCard; (σ.σ. λογοπαίγνιο με το γνωστό λατινικό Carpe Diem=άδραξε τη μέρα)
Ανάδειξη της πεζοπορικής κουλτούρας
Τι να κάνουν οι τουρίστες αντί για σκι όταν δεν έχουμε χιόνια; Η πεζοπορία είναι το κλειδί. Εξάλλου είναι ένα σπορ πολύ πιο οικονομικό, απαιτεί ελάχιστη έως και καθόλου προετοιμασία, και είναι ιδανικό για περιοχές όπου οι θερμοκρασίες είναι δροσερές την άνοιξη και το καλοκαίρι.
Θα αναρωτηθεί κανείς, γιατί δεν έρχονται τότε αρκετοί πεζοπόροι στο Καρπενήσι. Ε λοιπόν, γιατί δεν αντιμετωπίζονται όπως οι σκιέρ. Δεν γνωρίζουν πού ή ποιες είναι οι διαδρομές που να ανταποκρίνονται στις αντοχές τους, η σηματοδότηση ακόμη και για την Ψηλή Κορυφή είναι λειψή, και τα μονοπάτια δεν είναι περιποιημένα. Όλα τα παραπάνω, αποτελούν σχόλια επισκεπτών για τα μονοπάτια του Καρπενησίου στη γνωστή εφαρμογή All Trails. Μονοπάτια υπάρχουν, διαφημίζονται εξάλλου στην τουριστική ιστοσελίδα του Καρπενησίου, μόνο που δεν υπάρχει επίσημος χάρτης που να συγκεντρώνει τις πληροφορίες, το επίπεδο δυσκολίας, την κατάσταση των μονοπατιών κ.ο.κ. Κανείς δεν ταξιδεύει πλέον με τη φιλοσοφία “ρωτώντας πας στην Πόλη” και οφείλουμε να σεβαστούμε την ανάγκη των επισκεπτών να μπορούν να σχεδιάσουν το ταξίδι τους πριν έρθουν στο Καρπενήσι.
Όλα τα παραπάνω φυσικά, δυσχεραίνονται από το γεγονός ότι αν ανέβει κανείς στο Βελούχι ή τα τριγύρω βουνά μέσα στο καλοκαίρι, δεν έχει τη δυνατότητα να βρει ούτε ένα μπουκαλάκι νερό, πόσο μάλλον να μετακινηθεί κάνοντας χρήση των lifts, στοιχεία που θεωρούνται δεδομένα στους προορισμούς που ανέφερα προηγουμένως, τουλάχιστον για τους καλοκαιρινούς μήνες.
Δωρεάν ξενάγηση εντός της πόλης
Μία πρακτική που εφαρμόζεται σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, είναι αυτή της δωρεάν ξενάγησης. Είναι λογικό οι επισκέπτες να θεωρούν πως η πόλη μας δεν έχει αξιοθέατα, αφού δεν γνωρίζουν την ιστορία μας. Σημεία αναφοράς όπως η βρύση της Τσάτσαινας, η κεντρική πλατεία, οι γειτονιές της Λαγκαδιάς και της Αγίας Παρασκευής, περνούν απαρατήρητα από όσους τα βλέπουν. Και όμως, με την παροχή μίας δωρεάν ξενάγησης περιπατητικού χαρακτήρα, όλα τα παραπάνω σημεία και πολλά ακόμα, μπορούν να αναδείξουν το Καρπενήσι για την πλούσια ιστορία του, μια ευκαιρία να γνωρίσουν τα κρυφά διαμάντια της πόλης μας. Οι ξεναγήσεις μπορούν να λάβουν και γαστρονομικό χαρακτήρα, αν δημιουργηθούν “στάσεις” σε τοπικές επιχειρήσεις όπου οι επισκέπτες μπορούν να δειγματίσουν τα τοπικά μας προϊόντα.
Δημιουργία ορεινού εκπαιδευτικού πάρκου
Η κουλτούρα της επαφής του ανθρώπου με τη φύση ξεκινά από την παιδική ηλικία. Στο Τσέρματ της Ελβετίας που παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με το Καρπενήσι, είναι σύνηθες να βλέπει κανείς μαθητές από όλη την Ελβετία να περιφέρονται στο μονοπάτι που διασχίζει τα προάστια της πόλης. Δεν περιφέρονται άσκοπα, βέβαια. Κατά την άφιξή τους, λαμβάνουν φυλλάδιο με γρίφους και ασκησούλες, το οποίο τους συντροφεύει στον περίπατό τους. Ανά λίγα μέτρα, βρίσκονται πινακίδες με πληροφορίες για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής, και μικρές εγκαταστάσεις που βοηθούν στην επίλυση των γρίφων μέσα από το παιχνίδι, με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών τους. Μία ακόμη ευκαιρία για άνοιγμα προς τις σχολικές εκδρομές ακόμη και για μαθητές μικρότερης ηλικίας από τους κοντινούς δήμους, καθώς η επίσκεψη σε ένα παρόμοιο πάρκο μπορεί εύκολα να ενταχθεί σε εκπαιδευτικά προγράμματα που πραγματοποιούνται στα σχολεία της χώρας μας.
Ανάδειξη του Καρπενησίου ως coolcation προορισμού
Τo coolcation είναι η νέα τάση στις καλοκαιρινές διακοπές. Με τον υδράργυρο να ξεπερνά τους 35 βαθμούς Κελσίου για παρατεταμένες περιόδους στα νησιά της Μεσογείου, οι κεντροευρωπαίοι αρχίζουν να αναζητούν όλο και πιο δροσερούς προορισμούς, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως θα αποχωριστούν τη θάλασσα. Σίγουρα δεν θα έβλαπτε να διαφημιστούμε και εκτός Ελλάδος, και ειδικά στις γερμανόφωνες περιοχές όπου η ζωή στη φύση και ο “αυθεντικός τρόπος ζωής” είναι βασικό κριτήριο για τις ταξιδιωτικές τους επιλογές.
Είναι εμφανές πως υπάρχουν ιδέες και καλές πρακτικές που μπορούμε να υιοθετήσουμε από προορισμούς εξίσου απομακρυσμένους, που αντιμετωπίζουν τα ίδια εμπόδια με εμάς. Χρειάζεται οπωσδήποτε μια ολιστική προσέγγιση, μία προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς μας. Οι παραπάνω προτάσεις είναι η κορυφή του παγόβουνου. Το να έχουμε ανοιχτό μυαλό και διάθεση για συνεργασία και απανωτές αλλαγές, είναι ίσως ο μοναδικός τρόπος να ξαναζωντανέψουμε την Ευρυτανία.
Μόνο όταν μπορέσει να εκλείψει το “η δική μου επιχείρηση” και αρχίσει να επικρατεί το “ο τόπος μας”.
Βιβή Τριανταφύλλου, Εκπαιδευτικός/Αρθρογράφος
