από την έντυπη έκδοση

Το τμήμα ΓΑΚ Ευρυτανίας, ως αρχειακός φορέας με πολλαπλή πολιτιστική δράση στα δρώμενα της τοπικής κοινωνίας, με την αμέριστη συμπαράσταση του ΕΠΑΛ Καρπενησίου, των “Φίλων των ΓΑΚ Ευρυτανίας” και της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπενησίου, διοργάνωσε διημερίδα με τίτλο «Του Μάρκου και των Γραμμάτων. Σύμμεικτα.-Γιατί ο Μάρκος διψούσε και για γράμματα».

ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Με αφορμή τη συμπλήρωση διακοσίων ετών από τον θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη στο Κεφαλόβρυσο (το 2023 έχει κηρυχθεί “Ετος Μάρκου Μπότσαρη” από τον Δήμο Καρπενησίου), το διήμερο Κυριακή 17 και Δευτέρα 18 Δεκεμβρίου 2023, στο Συνεδριακό Κέντρο Καρπενησίου φιλοξενήθηκε ενδιαφέρουσα διημερίδα με εισηγητές, καθηγητές πανεπιστημίων, ιστορικούς ερευνητές, απόστρατους κ.α., που ήρθαν στην πρωτεύουσα της Ευρυτανίας από το Παρίσι, τη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα, με στόχο να προσθέσουν σημαντικές ψηφίδες στο μωσαϊκό της γνώσης για τον Σουλιώτη εμβληματικό οπλαρχηγό. Και τα κατάφεραν, εάν αναλογιστεί κανείς το πλήθος των ανέκδοτων στοιχείων που παρουσιάστηκε στη διάρκεια του διημέρου, καθώς και τον εποικοδομητικό διάλογο που ξεκίνησε με αφορμή τις ομιλίες των καταρτισμένων προσκεκλημένων, με την κεντρική θεματική να περιστρέφεται γύρω από τη σχέση του Μπότσαρη με τα Γράμματα. «Ο Μάρκος, όπως κι άλλοι του 1821 αγωνιστές, διψούσε και για Γράμματα. Κι ο τόπος μας ήταν τότε εστία παιδείας», αναφέρουν τα τοπικά ΓΑΚ.

Το απόγευμα της Κυριακής 17/12, οι αφιερωματικές εκδηλώσεις ξεκίνησαν με χαιρετισμούς από τους κ.κ.: Μητροπολίτη Καρπενησίου Γεώργιο, Άρη Τασιό, Αντιπεριφερειάρχη ΠΕ Ευρυτανίας, Κατερίνα Καλαντζή, Αντιπεριφερειάρχη Δασικής Πολιτικής, Γιάννη Σκαρπή, νεοεκλεγέντα δημοτικό σύμβουλο και νέο αντιδήμαρχο, Μαρία Παναγιωτοπούλου, Προϊσταμένη ΓΑΚ Ευρυτανίας.

«Οι σχολές των Αγράφων», ήταν ο τίτλος της πρώτης εισήγησης, από την κα Καλλιόπη (Κέλλυ) Μπουρδάρα, Ομότιμη Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ και πρόεδρο Σωματείου Φίλων ΓΑΚ Ευρυτανίας, η οποία αφιέρωσε την ομιλία της στον αείμνηστο Παναγιώτη Βλάχο. Μέσα από μια άρτια παρουσίαση, η κα Μπουρδάρα κατέδειξε την πνευματική άνοδο που γνώρισαν τα Άγραφα, κυρίως μετά τη Συνθήκη του Ταμασίου (1525), με την οποία η περιοχή απέκτησε καθεστώς αυτονομίας την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στα Βραγγιανά, στις αρχές του 1660 ιδρύθηκε από τον Ευγένιο Γιαννούλη τον Αιτωλό η ονομαστή Σχολή του Γένους, το “Ελληνομουσείο” των Αγράφων, ενώ γνωστή ήταν και η Σχολή Γραμμάτων της Ι.Μ. Ζωοδόχου Πηγής της Φουρνάς (1734-1784), που ιδρύθηκε από τον Διονύσιο εκ Φουρνά.

«Ήταν πράγματι αγράμματοι οι Έλληνες προεπαναστατικά;», διερωτήθηκε ο Δρ. Αγαμέμνων Τσελίκας, φιλόλογος-παλαιογράφος, τέως προϊστάμενος Ιστορικού & Παλαιογραφικού Αρχείου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης. Παρέθεσε πλήθος χειρογράφων από τον ελλαδικό χώρο (και από τη Βιβλιοθήκη της Μονής Προυσού), χαρακτηρίζοντας μύθο την άποψη ότι οι Έλληνες της εποχής δεν έδειχναν ενδιαφέρον για τη μόρφωση και την εκπαίδευση. Ο διακεκριμένος παλαιογράφος σημείωσε πως, παρότι ο λαός μας υπέστη ξενική αλλοεθνή κατάκτηση, όχι μόνο διατήρησε τη γλώσσα του, τη θρησκεία του και τον πατροπαράδοτο πνευματικό του πολιτισμό, αλλά τον καλλιέργησε και τον αύξησε αξιοθαύμαστα. Οι Έλληνες την περίοδο της Τουρκοκρατίας μάθαιναν γράμματα.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολούθησε το κοινό την παρουσίαση «Τα γράμματα στο δημοτικό τραγούδι», από τον Παντελή Μπουκάλα, γνωστό συγγραφέα, ποιητή, δημοσιογράφο, που ανέλυσε πτυχές του του δημοτικού τραγουδιού, του «γνησιότερου κατόπτρου του ελληνικού λαού» κατά τον Νικόλαο Πολίτη. Ο κ. Μπουκάλας ανέδειξε τον πλούτο και την αξία της δημοτικής μας ποίησης με παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι το δημοτικό μας τραγούδι κατέγραψε γεγονότα ιστορικά, τρόπους και συνήθειες ζωής, ήθη, έθιμα, νοοτροπία της εποχής. Ήταν ποίηση των απλών ανθρώπων της καθημερινής ζωής, χωρίς την πρόθεση να διδάξει. Το κρυφό σχολειό δεν υπήρξε ποτέ στην πραγματικότητα, στοιχειοθέτησε ο ομιλητής και ανέλυσε, μεταξύ άλλων, δημοτικό τραγούδι για το θάνατο του Μάρκου Μπότσαρη, καθώς τις αντιλήψεις για μειονότητες (γύφτοι, Αρβανίτες) μέσα από σχετικά τραγούδια.

Η πρώτη ημέρα ολοκληρώθηκε με την ομιλία: «Οι Μποτσαραίοι στην Κέρκυρα (1803-1811)», από τον Δρ. Νικόλαο Κουρκουμέλη, Υποστράτηγο ε.α., Τακτικό Μέλος της Ιονικής Ακαδημίας, ενώ το απόγευμα της Δευτέρας (18/12) η διημερίδα συνεχίστηκε, αρχικά, με την παρουσίαση της εισήγησης: «Μαθητές στις σχολές των ορέων, η περίπτωση του παπα-Ζαχαρία γενάρχη των Αινιάνων», των Κωνσταντίνου Μαζαράκη-Αινιάν, αντιναύαρχου ε.α. και Γενικού Διευθυντή Ιδρύματος Λασκαρίδη, και Γιώργου Καλλιώρα, απόστρατου αξιωματικού του ΠΝ, ιστοριοδίφη. «Χειρόγραφα λογίων Αγράφων και Ευρυτανίας του 17ου-18ου αιώνα», είχε τίτλο η παρουσίαση που ανέλαβε ο κ. Χαρίτων Καρανάσιος, Διευθύνων του Kέντρου Ερεύνης του Mεσαιωνικού και Nέου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών (KEMNE)· ξεχωριστό ενδιαφέρον είχε η ανάλυση χειρογράφων που αποδίδονται στον Ευγένιο Γιαννούλη και άλλους λόγιους της εποχής (Αναστάσιος Γόρδιος, Θεόφιλος Κορυδαλέας κ.α.). Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δημιουργία του ελληνο-αλβανικού λεξικού που είχε συγγράψει ο Μάρκος Μπότσαρης και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1809, κατέθεσε ο Δώρης Κυριαζής, Αν. Καθηγητής Γλωσσολογίας ΑΠΘ, αποδεικνύοντας με τρόπο εμφατικό ότι ο Σουλιώτης οπλαρχηγός έτρεφε αγάπη για τα γράμματα. Ακολούθησε η παρουσίαση με θέμα: «Πτυχές της ελληνικής παρουσίας στο Παρίσι», από τον Maximilien Girard, Ερευνητή Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας, ο οποίος ανέδειξε το προφίλ των Ελλήνων της γαλλικής πρωτεύουσας στα χρόνια της Επανάστασης, που στόχο είχαν τη διάδοση πληροφοριών και την ευαισθητοποίηση της γαλλικής κυβέρνησης και κοινωνίας γύρω από τον αγώνα για ανεξαρτησία. Η Δρ. Μαρία Παναγιωτοπούλου, Προϊσταμένη ΓΑΚ Ευρυτανίας, παρουσίασε στο κοινό την εισήγηση με τίτλο: «Ο Μάρκος Μπότσαρης στη Δημόσια Ιστορία των Η.Π.Α., Βαλτιμόρη, 1824», μέσα από την οποία πληροφορηθήκαμε για μια γιορτή-αφιέρωμα στον Μπότσαρη -τον πιο διεθνή Έλληνα του ’21- που έγινε το 1824 στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ -πιθανόν στο θέατρο της πόλης. Το πρόγραμμα περιλάμβανε, τέλος, και την παρουσίαση: «Ένα ολλανδικό πλοίο που το λέγαν Μάρκο», του Γιάννη Δημητρίου, Γεωλόγου-Ιστοριοδίφη, & Έλενας Σιαξαμπάνη, Ιστορικού-Αρχαιολόγου, Μέλη Δ.Σ. “Φίλων ΓΑΚ Ευρυτανίας”.

Αξίζει να αναφερθεί ότι, στην επιτυχή διεξαγωγή της διημερίδας, συνέβαλαν και οι μαθητές του ΕΠΑΛ Καρπενησίου, Καντλής Στάθης και Νικηφόρος Αρμάγος, που έκαναν πράξη τη δυνατότητα διαδικτυακής παρακολούθησης του συνεδρίου μέσω της πλατφόρμας webex, και Καραγιάννης Θάνος που δημιούργησε την αφίσα-πρόσκληση του συνεδρίου. Στο πλαίσιο αυτής της πρώτης συνεργασίας με την εκπαιδευτική κοινότητα, οι ομιλητές, Παντελής Μπουκάλας και Maximilien Girard, με χαρά αποδέχτηκαν την πρόταση των εκπαιδευτικών Ροδοθέας Καρφή και Βασιλικής Σταμάτη να επισκεφθούν και να συνομιλήσουν με μαθητές και μαθήτριές του Επαγγελματικού και του Γενικού Λυκείου Καρπενησίου αντίστοιχα, το πρωί της Τρίτης 19/12.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

“Εκ μέρους όλων των συνδιοργανωτών, το Σωματείο «Φίλοι των ΓΑΚ Ευρυτανίας» αισθάνονται την ανάγκη να ευχαριστήσουν θερμά τους χορηγούς «Hotel Spa Montana» στο Καρπενήσι, το ζαχαροπλαστείο « Γλυκοπλαστείο» στο Καρπενήσι, την παραδοσιακή ταβέρνα «Άγιος Αθανάσιος – Γιαννακόπουλος» στο Μεγάλο Χωριό και το φωτογραφείο του κ. Στέλιου Κοντοκώστα στο Καρπενήσι, για τη γενναιόδωρη και ουσιαστική συμβολή τους στην επιτυχή πραγματοποίηση της διήμερης επιστημονικής ημερίδας με τίτλο «Του Μάρκου και των Γραμμάτων» που διοργάνωσαν τα ΓΑΚ Ευρυτανίας, η Ιερά Μητρόπολη Καρπενησίου, το Σωματείο «Φίλοι των ΓΑΚ Ευρυτανίας και το 1ο ΕΠΑΛ Καρπενησίου στις 17 και 18 Δεκεμβρίου 2023. Θερμές οι ευχαριστίες προς τη διοίκηση και το προσωπικό της ΕΚΕΠΠΠΑΔΗΚ και του Συνεδριακού Κέντρου Καρπενησίου για την αμέριστη βοήθεια και πολύτιμη συνεισφορά τους.

Εκ μέρους του Δ.Σ., Ελένη Σιαξαμπάνη, Γ .Γραμματέας”.