28 Μαρτίου 2024

ΜΕΝΟΥ

Πρωτοβουλία για την προστασία και ανάδειξη των Πύργων του Καραϊσκάκη, στη Μονή Προυσού / Ρεπορτάζ από την έντυπη

ΦΩΤΟ. Ο δυτικός πύργος, χτίστηκε (όπως και ο έτερος, ανατολικά) για την προστασία της Μονής της Παναγίας της Προυσιώτισσας, που κατά το τέλος της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε κέντρο γραμμάτων και καταφύγιο αγωνιστών. Συνδέθηκαν με τον Γεώργιο Καραϊσκάκη, όταν ο οπλαρχηγός έμενε στο μοναστήρι για ανάρρωση. Στην ένθετη εικόνα, η κα Λεωνή Π. Θανασούλα, Ιστορικός, Πρόεδρος του «Ελληνικού Σχολείου Προυσού».

Ιστορικά διατηρητέα μνημεία αποτελούν οι δύο οχυρωματικοί πύργοι που βρίσκονται πάνω από τη Μονή Προυσού («Πύργοι Καραϊσκάκη»), ωστόσο η φροντίδα που λαμβάνουν δεν είναι η ανάλογη. Με αφορμή τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του ’21, το «Ελληνικό Σχολείο Προυσού» ανακίνησε το θέμα προστασίας και ανάδειξης των πύργων.

Πρόκειται για δύο (2) πετρόχτιστα καραούλια με πολεμίστρες, που χρησίμευαν για την αμυντική προστασία της μονής, ενώ επιπλέον, πιθανόν να χρησιμοποιήθηκαν και ως τόπος διαμονής μοναχών ή λαϊκών ή, ίσως, και επισκεπτών της μονής. Εκεί ήταν συχνά το καταφύγιο του οπλαρχηγού Γεώργιου Καραϊσκάκη, που έμενε κατά περιόδους στο μοναστήρι εγκαθιστώντας μερικούς από τους άντρες του στους δύο πύργους. Οι πύργοι προϋπήρχαν, ωστόσο συνδέθηκαν με το όνομα του ήρωα Καραϊσκάκη.

Επιστολή για τους πύργους

«Η αποκατάσταση των Πύργων του Καραϊσκάκη, όπως είναι γνωστοί οι οχυρωματικοί πύργοι στα όρια της Μονής Προυσού, η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου και η ανάδειξή τους είναι ένα από τα θέματα που απασχολούν την κοινότητά μας τα τελευταία χρόνια», λέει στα Ευρυτανικά Νέα η κα Λεωνή Π. Θανασούλα, Ιστορικός, Πρόεδρος του «Ελληνικού Σχολείου Προυσού».

«Ήδη από το 2014», σημειώνει, «ως πρόεδρος της Ένωσης των Απανταχού Προυσιωτών, σε συνεννόηση με τις τοπικές αρχές, είχαμε εξασφαλίσει την εκπόνηση μελέτης για τον φωτισμό των Πύργων, καθώς ήταν ένα έργο μικρού κόστους το οποίο θα αναδείκνυε το μνημείο. Με ενέργειές μας η μελέτη εκπονήθηκε από μεγάλο γραφείο στη συμπρωτεύουσα με εμπειρία στον φωτισμό μνημείων και παραχωρήθηκε στον δήμο Καρπενησίου για την ένταξή της σε κάποιο αναπτυξιακό έργο».

Ο χρόνος όμως που έχει μεσολαβήσει από τις τελευταίες εργασίες συντήρησης το 1991 έχει επιφέρει φθορές στα μνημεία οι οποίες χρήζουν άμεσης εκτίμησης και εργασιών, επισημαίνει η κα Θανασούλα και ενημερώνει για τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί: «Καθώς τα δύο μνημεία βρίσκονται στην αρμοδιότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φθιώτιδος και Ευρυτανίας, το ‘Ελληνικό Σχολείο Προυσού’, ως φορέας με ενδιαφέρον για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, με σχετική επιστολή του για το θέμα και φυσικά εν όψει και του εορτασμού της επετείου των 200 χρόνων από την Παλιγγενεσία, αιτήθηκε για την μέριμνά τους στον αρμόδιο φορέα. Ανάλογο αίτημα υπέβαλε αργότερα και ο πρόεδρος της κοινότητας σε μία συντονισμένη προσπάθεια. Ευήκοα ώτα βρήκαμε στην Αντιπεριφέρεια η οποία ενεργεί για την επίτευξη του σκοπού μας».

«Ευελπιστούμε η Εφορεία Αρχαιοτήτων», συμπληρώνει, «όπως αναφέρει στην επιστολή της μετά την άρση των περιορισμών να επιληφθεί άμεσα του θέματος, όχι απαραίτητα για τον συντονισμό με τους επετειακούς εορτασμούς, διότι θεωρούμε ότι ο χρόνος είναι αρκετά περιορισμένος, αλλά για να αποκατασταθούν τα μνημεία με τον δέοντα τρόπο, να γίνει ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου και μία μουσειολογική τους ανάδειξη με τα μέσα που προσφέρει η σύγχρονη τεχνολογία». «Πρόκειται», υπογραμμίζει, «για ουσιαστικά αναπτυξιακά έργα στον νομό τα οποία θα ενισχύσουν την πολιτιστική ταυτότητα των Ευρυτάνων όπως και την εμπειρία των χιλιάδων επισκεπτών της μονής ανά έτος».

Ο ανατολικός πύργος

Εξειδικεύοντας πιθανούς τρόπους παρέμβασης για την ανάδειξη των μνημείων, η πρόεδρος του «Ελληνικού Μουσείου Προυσού» αναφέρει: «Σε πρώτη φάση, με ψηφιακές εφαρμογές ξενάγησης, αλλά σε δεύτερη ακόμη και με δημιουργία ενός μικρού μουσείου με θέμα την επανάσταση και την περιοχή, μπορούν να αποτελέσουν (σ.σ. οι πύργοι) σημαντικό πόλο έλξης και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και να συμβάλουν στην ευημερία της περιοχής». Στο σημείο αυτό η πρωτοβουλία της Μονής Προυσού θα ήταν σημαντική, προσθέτει.

«Το σημείο των Πύργων έχει σαφώς τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα από όλον τον νομό Ευρυτανίας, λόγω της μονής όλη τη διάρκεια του χρόνου, και είναι ανόητο το κεφάλαιο αυτό μένει αναξιοποίητο και για τους επισκέπτες και για τους μονίμους κατοίκους. Ο πολιτισμός αποτελεί σημαντικό κομμάτι της οικονομίας, κάτι το οποίο οφείλουμε να αντιληφθούμε στον νομό μας γενικότερα», λέει ακόμα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι με την ΥΑ ΥΠΠΕ/Β1/Φ32/39143/1437/21-6-1979 – ΦΕΚ 672/Β/13-8-1979, οι δύο πύργοι χαρακτηρίστηκαν διατηρητέα μνημεία. Στο σκεπτικό της απόφασης αναφέρονται τα εξής: «Χαρακτηρίζουμε τους δύο Πύργους τους γνωστούς ως “Πύργους του Καραϊσκάκη” στην Ευρυτανία, οι οποίοι βρίσκονται κοντά στη Μονή Προυσού και χρονολογούνται από την εποχή της Τουρκοκρατίας ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία γιατί αποτελούν ιστορικό τεκμήριο όχι μόνον για την περιοχή αλλά όλη τη χώρα».

Μνημεία που χρήζουν ανάδειξης

Γενικότερα, παραδέχεται η ιστορικός κα Λεωνή Θανασούλα, στην Ευρυτανία υπάρχουν σημεία με πολιτισμικό και ιστορικό ενδιαφέρον που δεν τυγχάνουν της δέουσας προσοχής. «Πέρα από τα σημεία αρχαιολογικού ενδιαφέροντος τα οποία είναι πολλά σε όλον τον νομό, χωρίς όμως να έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικές ανασκαφές -και έγκεινται στον προγραμματισμό της αρχαιολογικής υπηρεσίας, ο νομός μας έχει πολλά σημεία που μαρτυρούν τόσο την αδιάλειπτη κατοίκησή του από την αρχαιότητα, όπως και την ιστορία και τον πολιτισμό που δημιούργησε», εξηγεί στα Ευρυτανικά Νέα.

Ενδεικτικά, αναφέρει: «Ο Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στην Ανατολική Φραγκίστα, ένα εξαίσιο συντηρημένο μνημείο βυζαντινής τέχνης, ο Ναός των Ταξιαρχών στον Μάραθο, η θέση ‘Αποκλείστρα’ για το ιστορικό και ανθρωπολογικό της ενδιαφέρον, η θέση ‘Κοκκάλια’, η Ι.Μ. της Στάνας, το σπήλαιο στη θέση ‘Καρατσίκη’ Σέλου-Μαράθου, η ‘Σπηλιά του Κατσαντώνη’, τα μονοπάτια σύνδεσης με την υπόλοιπη Ελλάδα, σημεία όπου διαδραματίστηκαν σκηνές του Εμφυλίου, αστικά κτίσματα, είναι από τα ελάχιστα που μπορώ να σκεφθώ».

«Στο σημείο ανάπτυξης που βρίσκεται ο νομός μας αυτή τη στιγμή», καταλήγει, «κρίνεται περισσότερο από αναγκαίο να σχεδιαστεί ένα συμμετοχικό σχέδιο για τον πολιτισμό. Το έχουμε ανάγκη».

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ΑΘΛΗΤΙΚΑ