Γράφει ο Ιωάννης Δημητρίου για το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, στο Κλαυσί Ευρυτανίας, και την πλούσια ιστορία του:
«Ένα ολίγον άγνωστο στους περισσότερους προσκύνημα, ένα απομονωμένο ξωκκλήσι, ο Άη- Νικόλας του Κλαψιού. Για λίγους και μυημένους.
Φαίνεται ότι επί αιώνες αποτελούσε ένα ξωκλήσι που με τη πάροδο του χρόνου, οι γεωμορφολογικές μεταβολές το βύθιζαν βαθιά στο έδαφος, χωρίς όμως να του αφαιρούν το ελάχιστο από την ιερότητά του.
Στη συλλογική μνήμη ήταν ο ιερός χώρος του χωριού Κλαψί, ο πιο κοντινός στον πάλαι ποτέ μεγαλοπρεπή και κατεστραμμένο και λησμονημένο ναό του Αγίου Λεωνίδου. Για αιώνες ο Αη-Νικόλας ήταν ο τόπος, στον οποίο γινόταν το κατ’ εξοχήν πανηγύρι του χωριού.
Σύμφωνα με τις παλαιές παραδόσεις, το πανηγύρι ελάμβανε χώρα στις 20 του Μαΐου, επί της μνήμης της ανακομιδής των λειψάνων του Αγίου Νικολάου των Μύρρων της Λυκίας, του μεγάλου και αγαπημένου Αγίου που εορτάζεται στις 6 Δεκεμβρίου. Συνηθίζεται ο πανηγυρισμός των “χειμωνιάτικων” Αγίων σε καλοκαιρινές ημερομηνίες, όπως και του Αγίου Αθανασίου στις 2 Μαΐου.
Η προφορική παράδοση θέλει, με την δημογραφική έκρηξη της μετανάστευσης στις αρχές του 20ου αιώνα, οι Κλαψιώτες της Αθήνας να παρακαλούν τους εναπομείναντες συγχωριανούς να μεταφερθεί το πανηγύρι ημέρα Κυριακή, για να μπορούν να μετακινούνται. Και το αίτημα έγινε δεκτό και όντως το πανηγύρι έμεινε γνωστό ως τελούμενο την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Οι δε Κλαψιώτες της Αμερικής φρόντισαν για την ανέγερση νέου παρεκκλησιού στον ίδιο χώρο.
Τρία ή τέσσερα αλώνια πέριξ του ξωκλησιού φιλοξενούσαν τις αντίστοιχες ζυγιές μουσικών που ερχόντουσαν να διασκεδάσουν τους πανηγυριστές Κλαψιώτες, Καρπενησιώτες, Μεγαλοχωρίτες, κτλ.
Τεράστιες αρχαίες βελανιδιές προστάτευαν τους χαροκόπους γλεντιστάδες από τον ήλιο, μιας και το πανηγύρι γινόταν από νωρίς το πρωί με το πέρας της λειτουργίας, μέχρι να χαθεί το φως αργά το εσπέρας. Πόσο αρχαίες βελανιδιές; Τις υπολόγισαν πρόσφατα επιστήμονες γεωπόνοι και δασολόγοι του Τμήματος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου που εδρεύει στο Καρπενήσι, η μεγαλύτερη βελανιδιά είναι περίπου 550 χρονών, αλλά και οι άλλες δεν πάνε πίσω.
Οι περισσότερες βελανιδιές δηλαδή, αν είχαν στόμα να διηγηθούν, θα μας έλεγαν πως είδαν και άκουσαν τις τελευταίες σκέψεις του Μάρκου Μπότσαρη. Ίσως να τον άκουγαν να μουρμουρίζει και να χαράζει με το κοντύλι του τα λόγια που έστελνε στον Λόρδο Μπάιρον την ημέρα πριν το μοιραίο Κεφαλόβρυσο. Ίσως είδαν και τους ντόπιους οπλαρχηγούς να συναντούν εδώ ακριβώς τον Μάρκο Μπότσαρη, εκείνες τις ημέρες του Αυγούστου του 1823, προτού επιτεθεί στους Τουρκαλβανούς στο Κεφαλόβρυσο το βράδι 8 προς 9 Αυγούστου. Τους οπλαρχηγούς είχε προσκαλέσει ο ίδιος εκεί για να τους ανακοινώσει το σχέδιο της νυχτερινής, μοιραίας για τον ίδιο, επίθεσης. Τους έγραφε:
“Ἀδελφοί Καπεταναῖοι,
Ἐγώ ἦρθα ἐδώ καί ἐχω σκοπόν να προσβάλω τόν πασσᾶ. Ἄν θέλετε κατεβᾶτε κάτω εἰς τον Ἄγιον Νικόλαον τοῦ χωρίου Κλαψίου να κουβεντιάσωμεν καί νά τόν κτυπήσωμε μαζί. Καί ἄν δέν θέλετε μήν ἔρχεσθε”. Προς τιμήν τους, πήγαν σχεδόν όλοι. Μάρτυρες, οι σεπτές βελανιδιές».
