Υπάρχουν γεγονότα που σημαδεύουν ανεξίτηλα τον τόπο και τη συλλογική μνήμη. Η κατολίσθηση της 13ης Ιανουαρίου 1963 στο Μικρό Χωριό, που οδήγησε στον θάνατο 13 ανθρώπους, άλλαξε για πάντα τη μοίρα του χωριού. Η δραστήρια Αδελφότητα Μικροχωριτών διοργάνωσε εκδήλωση μνήμης, το Σάββατο 3 Αυγούστου 2024, στις 11 το πρωί, στο Ιστορικό & Λαογραφικό Μουσείο Μικρού Χωριού.
Στην εκδήλωση, που ήταν ενταγμένη στο πρόγραμμα των Γιορτών Δάσους 2024, η συγκίνηση περίσσευε, καθώς οι μαρτυρίες, οι εικόνες, τα πρωτοσέλιδα του Τύπου της εποχής, έφεραν στον νου θύμησες από τη μεγαλύτερη φυσική καταστροφή που γνώρισε ποτέ ο τόπος. Έγινε συζήτηση για τις συνθήκες της φονικής κατολίσθησης, για το κύμα αλληλεγγύης προς τους πληγέντες (μέχρι την ανοικοδόμηση του Νέου Μικρού Χωριού), και τη δημοσιογραφική κάλυψη του γεγονότος, που έφερε το Μικρό Χωριό στην κορυφή της επικαιρότητας πανελλαδικά για εβδομάδες. Δάκρυα στα μάτια έφερε στο κοινό (και) το ντοκιμαντέρ με τίτλο «Το χωριό που νίκησε τον θάνατο».
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την εισαγωγή του Αντιπροέδρου του Δ.Σ. της Αδελφότητας Μικροχωριτών και συντονιστή της εκδήλωσης, δημοσιογράφου Σπύρου Κρίκου, που τόνισε πως, από τον αγώνα και την ακατάβλητη θέληση των Μικροχωριτών να αναστήσουν τον μισογκρεμισμένο οικισμό τους, αντλούνται πολύτιμα και διαχρονικά διδάγματα.
Στον χαιρετισμό της, η Βουλευτής Ευρυτανίας, Τζίνα Οικονόμου, σημείωσε πως είναι «χρέος μας να θυμόμαστε και τα δυσάρεστα γεγονότα που βίωσε ο τόπος και να διδασκόμαστε απ’ αυτά», τονίζοντας την αξία της πρόληψης -με σύμμαχο και την τεχνολογία- προς αποφυγή αντίστοιχων καταστροφών και προειδοποιώντας για τους κινδύνους που θα επιφέρει η κλιματική αλλαγή.
Ο Δήμαρχος Καρπενησίου, Χρήστος Κακαβάς, χαρακτήρισε «αποφράδα ημέρα» τη 13η Ιανουαρίου του 1963 και εστίασε στο μήνυμα που εκπέμπει μέχρι και σήμερα η «δίψα» και η θέληση των Μικροχωριτών να δώσουν ξανά ζωή σε έναν τόπο που κινδύνευε να χαθεί για πάντα. Συγκινησιακά φορτισμένος ήταν ο χαιρετισμός του Προέδρου της Τοπικής Κοινότητας Μικρού Χωριού, Τάκη Φλέγγα.
Θέμα: «Η καταστροφική κατολίσθηση και οι ενέργειες αλληλεγγύης και αποκατάστασης» είχε η πρώτη εισήγηση, με ομιλήτρια την Κυριακή Αϊβαλιώτου, Πρόεδρο του Δ.Σ. της Αδελφότητας Μικροχωριτών. «Οι μνήμες είναι ζωντανές, η εικόνα είναι ακόμη ζωντανή καθώς στην είσοδο του χωριού, όλοι το προσέχουμε, ότι το βουνό δεν έχει τη συνέχεια που θα έπρεπε να είχε. Είναι ένα πολύ δυσάρεστο γεγονός για το χωριό μας, που συνέβη πριν από 61 χρόνια, χάθηκαν άνθρωποι, χάθηκαν περιουσίες. Το χωριό έπαψε να υπάρχει. Σταμάτησε ο χρόνος για το χωριό. Αλλά οι άνθρωποι είχαν μεγάλο πείσμα και είχαν πείσμα σε μια εποχή δύσκολη (…). Είχαν περάσει τον πόλεμο και την καταστροφή του χωριού δύο φορές και βρήκαν το κουράγιο και τη δύναμη να παλέψουν για τον τόπο τους», ανέφερε, μιλώντας συγκινημένη στην εφημερίδα η κα Αϊβαλιώτου, η οποία στην παρουσίασή της εστίασε στο τεράστιο κύμα αλληλεγγύης που απλώθηκε (σε Ελλάδα και εξωτερικό) για την αναγέννηση του Μ. Χωριού και στην πολύτιμη δράση της Αδελφότητας, προσπάθεια που απέδωσε καρπούς μέσα σε 4 μόλις χρόνια, όσο χρειάστηκε για να χτιστεί το Νέο Μικρό Χωριό.
Σημαντικά συνέβαλε στην ημερίδα και η Βασιλική Παπαδημητρίου, Γεωλόγος – ΠΜΣ Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, που ανέπτυξε εισήγηση με τίτλο: «Γεωλογική και Τεχνικογεωλογική Συμπεριφορά Κατολισθήσεων – Μελέτη Περίπτωσης Παλαιού Μικρού Χωριού Ευρυτανίας». Μεταξύ άλλων, εξήγησε τον μηχανισμό εκδήλωσης του καταστροφικού φαινομένου και σημείωσε πως τα πιο πρόσφατα κατολισθητικά φαινόμενα αφορούν σε πολύ περιορισμένης έκτασης και επιφανειακής εξέλιξης στο δασώδες πρανές ανάντι του οικισμού και δεν δημιουργούν ανησυχίες ως προς την ασφάλεια του υπάρχοντος οικισμού (Ρόζος 2004).
«Η κατολίσθηση του Μικρού Χωριού στον Τύπο», ήταν το θέμα της ομιλίας του Βαγγέλη Πλάκα, Δημοσιογράφου-Συγγραφέα, που μέσα από τα πρωτοσέλιδα της εποχής, στον πανελλαδικό και τοπικό Τύπο, απέδωσε με σαφήνεια τον αντίκτυπο της φονικής κατολίσθησης. «Η κατολίσθηση του Μικρού Χωριού Ευρυτανίας το 1963 ήταν μια διαιρετική τομή για τον τόπο, ασφαλώς, καθώς καθόρισε εν πολλοίς το μέλλον του και στιγμάτισε το παρελθόν του, παρά το γεγονός ότι σήμερα είμαστε σε μια περίοδο που έχουν κλείσει οι πληγές, χωρίς βέβαια την ιστορική λήθη. Σε κάθε περίπτωση ήταν και ένα πανελλαδικό γεγονός, ένα γεγονός που προκάλεσε πανελλήνια συγκίνηση, η οποία εκδηλώθηκε και με τον μεγάλο πανελλήνιο έρανο, ο οποίος έγινε για τη στήριξη των Μικροχωριτών και την αναστήλωση του χωριού, τη δημιουργία του Νέου Μικρού Χωριού και, βεβαίως, με πολλά δημοσιεύματα στον τύπο. Οι μαρτυρίες, τα ιστορικά τεκμήρια και τα ιστορικά γεγονότα καταγράφηκαν και στο ντοκιμαντέρ που γυρίσαμε με τον Νίκο Μεζερίδη πριν 10 χρόνια, “Το Χωριό που νίκησε τον θάνατο”», λέει στα Ευρυτανικά Νέα ο Βαγγέλης Πλάκας. «Τα συναισθήματα ήταν έντονα κατά τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ», σημειώνει, «δεδομένου ότι μιλήσαμε με ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα, γεγονότα που καθόρισαν, όχι μόνο το μέλλον του τόπου, αλλά και των ιδίων και έχουν μείνει βαθιά χαραγμένα στην ιστορία του. Άλλωστε μπαίνοντας στο χωριό -στο χωριό που είναι ακόμη ζωντανό-, το πρώτο πράγμα που βλέπεις, πλέον, είναι τα αποτυπώματα της κατολίσθησης, αλλά και το μνημείο των δεκατριών θυμάτων της κατολίσθησης (…)».
Ενδιαφέρον είχε και ο πρόλογος του σκηνοθέτη του ντοκιμαντέρ, Νίκου Μεζερίδη, που αναφέρθηκε στην πρόθεση να αναδειχθούν οι συγκλονιστικές μαρτυρίες των ανθρώπων που βίωσαν τον όλεθρο τον Γενάρη του 63’, προτού τα φώτα σβήσουν για να προβληθεί το ντοκιμαντέρ (διάρκειας 50’) «Το χωριό που νίκησε τον θάνατο», που έχει αποσπάσει και Ειδική Τιμητική Διάκριση της Κριτικής Επιτροπής του 10ου Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ, που πραγματοποιήθηκε στη Χαλκίδα το 2016.
