Πιστοί και φέτος στο έθιμο, οι Καλημεράδες του Μεγάλου Χωριού ξεχύθηκαν στους δρόμους, τα σπιτικά και τα μαγαζιά του χωριού και τραγούδησαν τα παραδοσιακά κάλαντα της παραμονής των Φώτων.

Τα «Καλήμερα» τραγουδιούνται από άνδρες του Μεγάλου Χωριού Ευρυτανίας την παραμονή των Φώτων (5 Ιανουαρίου). Πρόκειται για ευχές που απευθύνονται ξεχωριστά στον νοικοκύρη, τη νοικοκυρά, τα παιδιά τους, τη χήρα, τον ξενιτεμένο και τον παπά και λέγονται τραγουδιστά σε κάθε σπίτι του χωριού από τους «Καλημεράδες». Την ομάδα που συνοδεύουν νταούλια και κάποτε κλαρίνο, κερνάνε οι οικοδεσπότες μεζέδες, ποτά και τους δίνουν χρήματα που μαζεύονται σε ένα κοινό ταμείο. Ανήμερα των Φώτων οργανώνεται ένα μεγάλο γλέντι (φαγητό, ποτά και ζωντανή ορχήστρα) που πληρώνεται αποκλειστικά από το ταμείο των «Καλημεράδων» και συμμετέχει ενεργά όλο το χωριό και οι επισκέπτες του.

Εξάλλου, όπως έγραφαν τα Ευρυτανικά Νέα, τα «Καλήμερα» εγγράφησαν πρόσφατα στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Η απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, με τίτλο “Εγγραφή του στοιχείου ‘Καλήμερα Ευρυτανίας’ στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας” (ημερομηνία 8/3/2022), φέρει την υπογραφή της Υπουργού κας Λίνας Μενδώνη και αναφέρει χαρακτηριστικά: «Εγκρίνουμε την εγγραφή του στοιχείου ‘Καλήμερα Ευρυτανίας’ στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, όπως περιγράφεται στο συνημμένο Δελτίο Στοιχείου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που φέρει τον παραπάνω τίτλο, διότι αποτελεί σημαντικό για την κοινότητα στοιχείο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που συμβάλλει στην ανάδειξη της ποικιλίας των εθιμικών δρωμένων του δωδεκαημέρου».

ΤΑ ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

“Καλήμερα – καλήμερα, αφέντη μ’, καλή σου μέρα!

Αφέντη μ΄ στα σαράγια σου καντήλια κρεμασμένα

Δίχως αλύσσια κρέμονται, δίχως αέρα σιώνται

Αν βάλεις λάδι και κερί φέγγουν στην γειτονιά σου,

κι αν βάλεις λάδι μοναχά, φέγγουν στην αφεντιά σου!

Πολλά είπαμε τα’ αφέντη μας, ας πούμε της κυράς.

Κυρά μου όταν στολίζεσαι και πας στην εκκλησιά,

βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αστήθι

και τον καθάριο αυγερινό βάζεις καγκελοφρύδι!”

Το έθιμο, διαβάζουμε, πραγματοποιείται μόλις νυχτώσει, όπως περιγράφεται σε αναφορές για την τοπική λαϊκή παράδοση στο περιοδικό «Φωνή του Μεγάλου Χωριού», τουλάχιστον από το έτος 1968. Τα παλαιότερα χρόνια συμμετείχαν μόνο οι μεγαλύτεροι σε ηλικία. Οι νεότεροι (κάτω από τα 18) «απαγορευόταν» να συμμετέχουν, ενσωματώνονταν στο δρώμενο μετά την ενηλικίωσή τους. Με την πάροδο του χρόνου ο άτυπος αυτός κανόνας άλλαξε και σήμερα συμμετέχουν και οι νεότεροι σε ηλικία.