«Ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να ζήσει κανείς πιο ειρηνικά με τον εαυτό του και τους άλλους είναι να μην πιστεύει στη βία προφανώς» λέει στην ΕΡΤ και στον Απόστολο Μαγγηριάδη ο καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Πορεία Δημήτρης Τάρλοου.
Μιλώντας στον «Επίλογο» ο κ. Τάρλοου επεσήμανε πως η χώρα θα πρέπει να αποκτήσει μια Ακαδημία Παραστατικών Τεχνών, μέσα από την οποία θα παράγονται φωτιστές, συνθέτες μουσικής θεάτρου, σκηνοθέτες, θεατρολόγοι, ενώ υποστηρίζει επίσης ότι η καλλιτεχνική δημιουργία δεν αποτελεί προτεραιότητα κράτους και δεν παράγεται η εξωστρέφεια.
Ο κ. Τάρλοου μίλησε επίσης για την επίδραση της τεχνολογίας στη σύγχρονη ζωή, για το ρόλο του θεάτρου, για το έργο «Έγκλημα και Τιμωρία» που έχει ανέβει στο θέατρο «Πορεία», για το Λάνθιμο και την καλλιτεχνική δημιουργία κ.α.
Μεταξύ άλλων, είπε ακόμη:
«Επιτυγχάνεται συχνά, στα κινητά να αρχίζουν και κλείνουν οι οθόνες και το παρατηρώ γιατί συνήθως κάθομαι στον εξώστη από όπου έχω μία πανοραμική θέα όλου του κοινού και μπορώ πολύ εύκολα να δω εάν ή όχι ανάβουν οθόνες. Βλέπω λοιπόν ότι, όταν η παράσταση πραγματικά έχει ένα αποτύπωμα στην ψυχή του θεατή, τότε σιγά – σιγά όλα ησυχάζουν».
Ολόκληρη η συνέντευξη του Δημήτρη Τάρλοου στον «Επίλογο» και στον Απόστολο Μαγγηριάδη έχει ως εξής:
Απόστολος Μαγγηριάδης: Θέλω να ξεκινήσω θέτοντας το εξής. Ο κόσμος μας πλέον έχει αλλάξει συνήθειες ότι αφορά τη θέαση. Οι περισσότεροι από εμάς το βράδυ επιστρέφουμε σπίτι, γυρνάμε σε μια πλατφόρμα, εκεί βλέπουμε σειρές σε συνέχειες. Έχουμε ίσως αλλάξει τη σχέση μας με τον κινηματογράφο. Η σχέση με το θέατρο όμως δεν αλλάζει ποτέ. Θα ήθελα τη δική σας ερμηνεία σε αυτό.
Δημήτρης Τάρλοου: Νομίζω ότι, το θέατρο είναι το προπύργιο της αληθινής εμπειρίας, διότι κάθε παράσταση όπως ξέρετε, είναι μια ξεχωριστή και μοναδική εμπειρία. Υπάρχει βέβαια μεγάλο πρόβλημα και τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πιο φανερό από την άποψη ότι το κοινό έχει διάσπαση προσοχής, όπως και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες, έχουν διάσπαση προσοχής πλέον στην πρόβα. Όλοι μας έχουμε δυσκολία στο να μπούμε σε κάτι από το οποίο θα βγούμε μετά από 5 ώρες. Αυτό θεωρείται…
Απόστολος Μαγγηριάδης: Και πώς θεραπεύεται αυτό;
Δημήτρης Τάρλοου: Δεν θεραπεύεται. Ωστόσο υπάρχουν διάφοροι τρόποι να αντιμετωπιστεί, έστω και μερικά. Ο κυριότερος για μένα είναι πραγματικά να κάνεις κάτι που σου προκαλεί το ενδιαφέρον. Να αφηγηθείς κάτι το οποίο σε συγκινεί, να αφηγηθείς κάτι πολύ προσωπικό το οποίο αφήνει το αποτύπωμά του στην ψυχή του άλλου. Εάν γίνει αυτό, τότε πραγματικά τα κινητά αρχίζουν και κλείνουν οι οθόνες και το παρατηρώ γιατί συνήθως κάθομαι στον εξώστη από όπου έχω μία πανοραμική θέα όλου του κοινού και μπορώ πολύ εύκολα να δω εάν ή όχι ανάβουν οθόνες. Βλέπω λοιπόν ότι, όταν η παράσταση πραγματικά έχει ένα αποτύπωμα στην ψυχή του θεατή, τότε σιγά – σιγά όλα ησυχάζουν. Αυτό λοιπόν μου δίνει μια ελπίδα.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Στη διάρκεια της πανδημίας δεν φοβηθήκατε πως μπορεί κάτι να αλλάξει σε αυτή τη σχέση του κοινού με το με το θέατρο; Και θυμάμαι ότι στη διάρκεια της πανδημίας μάλιστα ότι, βρήκατε έναν τρόπο, έναν υβριδικό να το πούμε έτσι, χωρίς αυτό να αποτελεί θέατρο, αλλά βάλατε αρκετές θεατρικές παραστάσεις και τις ανεβάσετε στο Ίντερνετ, ώστε ο κάθε ένας από εμάς να μπορεί να παρακολουθήσει μια παράσταση έτσι, με αυτό τον τρόπο.
Δημήτρης Τάρλοου: Θα σας απαντήσω ευθέως. Όχι, δεν φοβήθηκα ποτέ, ούτε ότι η πανδημία δεν θα φύγει ποτέ, ούτε ότι το υβριδικό θέατρο που βλέπουμε μέσα από κάμερες θα υποκαταστήσει το… την πραγματική εμπειρία. Όχι. Ήταν μια πολύ δυσάρεστη περίοδος και ξέρετε πόσους ανθρώπους συναντώ σήμερα και θεατές των παραστάσεων, αλλά και στο δρόμο, οι οποίοι με ευχαριστούν προσωπικά για την διέξοδο που τους δώσαμε εκείνο το διάστημα. Εγώ ούτε καν το φανταζόμουνα. Όταν το πρότεινα να το κάνουμε στην πρώτη καραντίνα, θεώρησα ότι ήταν ένας καλός τρόπος για να μην μείνουμε τελείως ανενεργοί. Και διαπίστωσα ότι σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι μπήκαν στον κόπο να κλικάρουν επάνω σε παραστάσεις μας και να δουν έστω και μερικά, κάποιες από τις δουλειές μας. Αυτό βοήθησε πάρα πολύ το θέατρο Πορεία και το βοήθησε γιατί όλες οι παραστάσεις μας έχουν καταγραφεί και καταγράφονται από τότε με ψηφιακό τρόπο, που είναι πολύ ολοκληρωμένος. Έχουμε δική μας πλατφόρμα μέσα από την οποία μπορούμε να δείχνουμε παραστάσεις on demand, για ανθρώπους που είναι μακριά, στην Αυστραλία, στην Αμερική ή για απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδος που δεν έχουν τη δυνατότητα να ταξιδέψουν και να δούνε θέατρο, παιδιά σχολείων έχουν παρακολουθήσει παραστάσεις μας. Αυτό λοιπόν νομίζω ότι πήγε ένα βήμα παρακάτω, το θέατρο Πορεία.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Φέτος επιλέξατε ως κεντρική σας παράσταση το κλασικό έργο του Ντοστογιέφσκι Έγκλημα και Τιμωρία. Θα σας φανεί ίσως κοινότυπη η κοινότητα ερώτηση, αλλά γιατί πάντα επιστρέφουμε στους κλασικούς; Τι είναι αυτό που μας δίνουν οι κλασικοί;
Δημήτρης Τάρλοου: Ίσως το ερώτημα θα έπρεπε να τεθεί λίγο ανάποδα. Γιατί δεν ανεβάζω σύγχρονα έργα. Ή γιατί όλο και λιγότερο ανεβάζουμε σύγχρονα έργα. Έχω την εντύπωση, εγώ προσωπικά, ότι ενώ υπάρχει θεατρική παραγωγή, αυτή δεν είναι του επιπέδου προηγούμενων δεκαετιών. Δηλαδή μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα είχαμε μεγάλους συγγραφείς. Μεταξύ μας δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή Πίντερ, δεν υπάρχει Μάμετ, δεν υπάρχει Τσέχοφ, δεν υπάρχει Ίψεν. Υπάρχουν ενδιαφέροντα έργα, τα οποία όμως πολλά από αυτά κινούνται γύρω από το πλαίσιο της κοινωνικής και της πολιτικής ορθότητας και αυτό εμένα προσωπικά με απομακρύνει. Τα διαχρονικά έργα, είτε είναι μυθιστορήματα, τα οποία πρέπει με κάποιο τρόπο να… όχι να διασκευαστούν, γιατί εγώ δεν είμαι καθόλου υπέρ των διασκευών. Εγώ είμαι υπέρ των νέων έργων. Ο λόγος που ασχολούμαστε με αυτά είναι γιατί, έχουμε την ευκαιρία να ασχοληθούμε με διαχρονικά και βαθιά ζητήματα, τα οποία απασχολούν και σήμερα. Το έγκλημα και Τιμωρία λοιπόν, είναι σαφέστατα ένα από αυτά τα μυθιστορήματα, τα οποία απασχολούν διαχρονικά, είτε με αρνητικό τρόπο, ξέρετε πόσους έχω δει που κάνουν canceling στο Ντοστογιέφσκι; Είτε με θετικό, είναι οπωσδήποτε ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον έργο. Αυτό το οποίο ανεβάζουμε εδώ θα έλεγα ότι είναι μια νέα δημιουργία που βασίζεται στο Έγκλημα και Τιμωρία, το έχει γράψει ο πολύ ενδιαφέρων και πολυγραφότατος Θανάσης Τριαρίδης και θα έλεγα ότι συμπυκνώνει μέσα σε μιάμιση ώρα, πολλούς από τους θεματικούς άξονες που απασχόλησαν και τον συγγραφέα. 00:05:36 Ο λόγος λοιπόν που ασχολήθηκα είναι γιατί με απασχολεί σε προσωπικό επίπεδο αυτό το θέμα της καταβύθισης του εγκλήματος και της ανάστασης. Μέσα στο έργο υπάρχουν αυτά τα δύο δίπολα και σε αυτό που έγραψε ο Τριαρίδης, ακόμα περισσότερο, διότι συνδέει την εμπειρία αυτή με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα μεγαλύτερα εγκλήματα που διαπράχθηκαν ποτέ από γενέσεως κόσμου, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς και τα υπόλοιπα. Αυτά λοιπόν τα ζητήματα μας απασχόλησαν σαν θίασο, μας απασχόλησαν σε επίπεδο θεατρικής αφήγησης και έτσι δημιουργήθηκε ένα πολύ πυκνό θέατρο 90 λεπτών, που έχει σαφέστατα αποτύπωμα στον κόσμο.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Ο Ρασκόλνικοφ, ο κεντρικός ήρωας, φτάνει στο φόνο πιστεύοντας ότι απαλλάσσει την κοινωνία από το κακό, από τις τοκογλύφους γριές. Προσπαθώ με κάποιο τρόπο να μεταφέρω τη συζήτησή μας στο σήμερα που κατακλυζόμαστε κάθε μέρα στο δελτίο, έχουμε στο αστυνομικό δελτίο νέα με νεανική παραβατικότητα, με ενδοοικογενειακή βία, με μια έξαρση βίας. Αναρωτιέμαι αν εσείς αυτό το παρακολουθείτε, αν θεωρείτε ότι είναι σημάδι των καιρών ή αν πάντα ήταν έτσι, απλά τώρα ας πούμε για παράδειγμα ανακαλύψαμε ότι υπάρχει ενδοοικογενειακή βία σε τόσο μεγάλη ένταση στην ελληνική κοινωνία.
Δημήτρης Τάρλοου: Καταρχήν θα ήθελα να διευκρινίσω ότι, ο Ρασκόλνικοφ, δεν είναι ένας παραβατικός εγκληματίας. Είναι ένας σκεπτόμενος, ένας διανοούμενος, ο οποίος διαπράττει ένα έγκλημα προκειμένου να διαπιστώσει εάν μπορεί να ξεφύγει από αυτό που ο ίδιος ονομάζει μέσο όρο, ό, τι και αν σημαίνει αυτό. Προσπαθεί δηλαδή να εξυψωθεί διαπράττοντας ένα ιδεολογικό έγκλημα και τελικώς διαπιστώνει ότι μέσα από το θάνατο αυτών των δύο γυναικών, της τοκογλύφου και της αδερφής της, που απλώς βρέθηκε ως παράπλευρη απώλεια σε λάθος χρόνο στο λάθος τόπο, διαπιστώνει ότι το έγκλημα αυτό του προκαλεί μια ψυχική νεκρότητα. Έχουμε παραδείγματα, πολλά παραδείγματα τέτοιου είδους ιδεολογικών εγκλημάτων και αν ανατρέξουμε και στην πρόσφατη ιστορία από την 17 Νοέμβρη που ήταν μια εγκληματική οργάνωση, είχε όμως ένα ιδεολογικό υπόβαθρο. Βλέπουμε ότι πολλοί άνθρωποι και τότε και σήμερα, καταφεύγουν στο έγκλημα, προκειμένου να πράξουν το καλό, ό, τι και αν σημαίνει αυτό. Ο Ντοστογιέφσκι φυσικά εμπλέκει στην ιστορία το θέμα της ανάστασης μέσω της πόρνης, της Σόνιας, η οποία σύρει, ανασύρει από αυτό τον βούρκο, τον υπαρξιακό βούρκο, τον Ρασκόλνικοφ, προκειμένου να βιώσει τη δική του προσωπική ανάσταση. Και εκεί αρχίζει η μεγάλη συζήτηση. Τι σημαίνει προσωπική ανάσταση; Πόσο η καταβύθιση στο βούρκο είναι σχεδόν απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάσταση και ένα σωρό άλλα ζητήματα τα οποία ανακύπτουν μέσα στο έργο. Πόσο ο ορθός λόγος μπορεί να μας σώσει. Ας πούμε, ο Πορφύρι που αντιπροσωπεύει τον ορθό λόγο μέσα στο έργο και που ανακρίνει τον Ρασκόλνικοφ, έχοντας βάλει στόχο να αποδείξει την ενοχή του, τελικώς βρίσκεται και αυτός μπροστά σε ένα αδιέξοδο. Άρα λοιπόν, είναι πολλά τα ζητήματα που υπάρχουν στο έργο και πολύ ενδιαφέροντα και πολύ σύγχρονα.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Θα επανέλθω λίγο στο πως σήμερα βιώνουμε συλλογικά ως κοινωνία, αν με κάποιο τρόπο καταναλώνουμε πολλή βία, αν όλο αυτό το πράγμα με κάποιο τρόπο έχει γίνει μια καθημερινότητα και πώς μπορούμε όλο αυτό να το μεταβολίσουμε, να το αντιμετωπίσουμε.
Δημήτρης Τάρλοου: Προφανώς η βία είναι σύμφυτη με τον άνθρωπο και δεν είναι πάντα κακή. Θέλω να πω, η βία είναι μια έκφραση ανθρώπινη, η οποία κινεί τις κοινωνίες. Δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς αυτό. Ωστόσο, όταν η καθημερινότητα μετατρέπεται σε μια αλυσίδα, σε έναν κρίκο με πράξεις βίας, αυτό είναι κάπως διαφορετικό. Εδώ δηλαδή δεν μιλάμε για επαναστάσεις και αυτό είναι και το πρόβλημα ότι, τις επαναστάσεις τις έχουν υποκαταστήσει καθημερινές πράξεις, είτε μικρής, είτε μεγαλύτερης βίας, οι οποίες κάνουν τη ζωή μας αφόρητη. Ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί αυτό είναι η παιδεία. Ο μόνος τρόπος για να μπορέσει να ζήσει κανείς πιο ειρηνικά με τον εαυτό του και τους άλλους είναι να μην πιστεύει στη βία προφανώς, αλλά αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα, το οποίο προφανώς δεν είμαι σε θέση να λύσω. Εγώ δίνω τη λύση μέσα από το θέατρο, μέσα από την ειρηνική συνύπαρξη, με βάση ένα θέαμα στο οποίο βλέπουμε βία, αλλά δεν αναπαράγουμε βία. Το έγκλημα και τιμωρία είναι ένα έργο στο οποίο υπάρχει ακραία βία, αλλά βγαίνοντας δεν έχεις βιώσει βία με την αίσθηση ότι συμμετέχεις σε κάτι βίαιο, αλλά βλέπεις την αναπαράσταση βίας με στόχο τη λύτρωση.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Πάντως και στην εποχή του έργου βασικός, βασική αιτία της βίας είναι η κοινωνική ανισότητα. Έτσι δεν είναι; Ο φτωχός φοιτητής…
Δημήτρης Τάρλοου: Όταν γράφτηκε.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Όταν γράφεται, ναι, ναι, αυτό εννοώ. Με την οποία κοινωνική ανισότητα, ούτε σήμερα έχουμε ξεμπερδέψει, ενώ περάσαμε έναν 20ο αιώνα που υπήρχε ένα κοινωνικό συμβόλαιο και κάπως νιώθαμε ότι τα πράγματα οδεύουν σε μια κατάσταση, πλέον ζούμε μια διαφορετική εποχή που βλέπουμε να οξύνεται η κοινωνική ανισότητα, σε αντίθεση με αυτό που ίσως ζήσαμε εμείς όταν μεγαλώναμε πριν από 30 – 40 χρόνια.
Δημήτρης Τάρλοου: Αυτό είναι αλήθεια. Ο Ντοστογιέφσκι, όταν έγραψε το έγκλημα και τιμωρία, ήταν σε μια δύσκολη φάση της ζωής του και αυτό συμμετείχε σε μοντερνίστικα κινήματα στην Αγία Πετρούπολη και θυμίζω ότι τιμωρήθηκε, πήγε στο κάτεργο για 4 χρόνια, ακριβώς για τα γραπτά του. Ήταν λοιπόν και μια περίοδος στην οποία υπήρχε τεράστια κοινωνική ανισότητα και ταυτοχρόνως, μια περίοδος όπου υπήρχε και μια καταστολή. Μέσα στη φυλακή, όμως ο Ντοστογιέφσκι άλλαξε. Δεν ξέρω πώς ακριβώς η επαφή του με τους υπόλοιπους κρατουμένους που ήτανε βαρύς εγκληματίες, αλλά και ταυτοχρόνως κάποια διαβάσματά του τον έφεραν κοντύτερα στο θέμα της πίστης. Αυτό το θέμα της πίστης είναι ένα μέγα ζήτημα, διότι σε πολλούς ταυτίζεται βέβαια με το θέμα της θρησκείας, της θρησκευτικής πίστης, όμως η πίστη δεν είναι μόνο θρησκευτικό θέμα. Είναι μια καθημερινή ανάγκη του ανθρώπου. Το θέατρο το ίδιο είναι κάτι το ιερό και αυτό ίσως είναι το θέμα το μέγα για το κοινό, διότι ο κόσμος προσερχόμενος σε μια αίθουσα έχει την πεποίθηση ότι μπορεί να βιώσει κάτι που τον φέρνει κοντά στην πίστη. Άρα εμείς ως καλλιτέχνες οφείλουμε να επανέλθουμε στο θέμα της πίστης και να δούμε πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε με βάση αυτό. Πίστη τι σημαίνει; Σημαίνει πεποίθηση ότι μπορούμε να συνυπάρξουμε σε ένα βαθύ επίπεδο, μιλώντας ο ένας στον άλλον για ζητήματα τα οποία μας απασχολούν, φλέγοντα ζητήματα και να κάνουμε εξομολογήσεις, όχι ψυχιατρικές, όχι ψυχαναλυτικές, εξομολογήσεις ανθρώπινες οι οποίες όμως θα μας φέρουνε κοντά στον άλλον και έτσι θα μπορέσουμε να φέρουμε και τον θεατή κοντά σε εμάς. Νομίζω λοιπόν ότι, το θέμα της πίστης θα ξανανοίξει τα επόμενα χρόνια. Είναι ανάγκη του ανθρώπου, απλώς θα πρέπει να φύγει από το θέμα της εκκλησίας, να καταλάβουμε ότι εκκλησία είναι και το κοινό ενός θεάτρου, εκκλησίασμα είναι.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Ναι, ναι. Γιατί με κάποιο τρόπο μαζεύεται ο κόσμος.
Δημήτρης Τάρλοου: Ακριβώς. Συγκεντρώνεται για ένα σκοπό. Εάν ο σκοπός αυτός είναι ιερός ό, τι και να σημαίνει το ιερό, δεν θέλω να το ανοίξω τώρα, γιατί δεν έχουμε το χρόνο, αυτό θα ήτανε μία πολύ – πολύ σημαντική κατάκτηση και αν θέλετε, αυτό θα πολεμήσει και την τεχνολογία ή τις βλαβερές συνέπειες της.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Μάλιστα. Μου δίνετε μια ωραία πάσα. Η τεχνολογία αλλάζει τον άνθρωπο πλέον; Μήπως μας συνδέει όλους με κάποιο τεχνικό τρόπο, αλλά μας αποξενώνει συναισθηματικά; Ποια είναι η δική σας η άποψη;
Δημήτρης Τάρλοου: Εγώ είμαι βέβαιος ότι αλλάζει όχι μόνο την ψυχοσύνθεση, αλλάζει τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Νομίζω ότι εάν γίνουν μελέτες πάνω στο θέμα θα αποδείξουν ότι, οι διασυνδέσεις οι εγκεφαλικές έχουν αλλάξει. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι ο κόσμος προχωρά. Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην προ iphone, στην προ τεχνολογίας περίοδο. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι, να καταλάβουμε σε τι βαθμό μας επηρεάζει και ενδεχομένως μέσω παρεμβάσεων, από τις κυβερνήσεις όμως, αυτό χρειάζεται κατά τη γνώμη μου κυβερνητικές παρεμβάσεις στον βαθμό που μπορούν οι κυβερνήσεις…
Απόστολος Μαγγηριάδης: Εννοείτε ότι πρέπει να μπει ένα κανονιστικό πλαίσιο για τη χρήση της τεχνολογίας και ειδικά τώρα που έρχεται και η τεχνητή νοημοσύνη και με κάποιο τρόπο πρέπει να μπούνε συγκεκριμένοι κανόνες.
Δημήτρης Τάρλοου: Αλλά εκεί ανοίγει πάλι το θέμα του πόσο μπορεί να παρέμβει…ηθικοί κανόνες, βιοηθικής κανόνες, εκεί μπαίνει το θέμα του πόσο μπορεί πλέον οι κυβερνήσεις, μπορούν οι κυβερνήσεις να αντιμάχονται τους τεχνολογικούς κολοσσούς. Άρα, το πόσο έχει ξεφύγει το θέμα του καπιταλισμού και έχει γίνει πλέον ένα τέρας το οποίο απειλεί να καταπιεί όλους μας.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Την συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη καταλαβαίνω ότι την παρακολουθείτε. Θα ήθελα να σας ρωτήσω αν νιώθετε ότι θα μπορούσε μια μηχανή για παράδειγμα να γράψει ένα θεατρικό έργο σήμερα.
Δημήτρης Τάρλοου: Δεν το γνωρίζω αυτό. Του χρόνου σκοπεύω να ασχοληθώ με το ζήτημα, μέσω του Φρανκεστάιν, όπου θέλω να γραφτεί ένα καινούργιο έργο, το οποίο θα ασχολείται ακριβώς με αυτό το ζήτημα. Ο Λάνθιμος νομίζω ότι και αυτός ασχολείται σε ένα βαθμό, με χιουμοριστικό ασφαλώς τρόπο, με το ζήτημα.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Και μέσα από την τελευταία του ταινία, έτσι;
Δημήτρης Τάρλοου: Βέβαια, βέβαια. Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο μπορεί να γραφτεί ένα πραγματικό πνευματικό δημιούργημα από μια μηχανή. Γνωρίζω ότι αν τροφοδοτήσω έναν υπερυπολογιστή με πολλά έργα του Σαίξπηρ, θα μπορέσει το μηχάνημα αυτό τελικώς να παράγει…
Απόστολος Μαγγηριάδης: Να φτιάξει ένα έργο που να μοιάζει με Σαίξπηρ.
Δημήτρης Τάρλοου: Ναι. Να του πω ας πούμε, θέλω να γράψεις ένα έργο με πρωταγωνιστή τον Χίτλερ στον 20ο αιώνα και να είναι Σαίξπηρ. Σε έχω τροφοδοτήσει με Ρωμαίο – Ιουλιέτα, με Μακμπέθ, με – με – με. Μένει να αποδειχθεί κατά πόσο το αποτέλεσμα θα είναι Σαίξπηρ πρώτον. Και δεύτερον, αν θα είναι θέατρο. Διότι θεωρητικά μπορεί να το δεχτώ, αλλά πρακτικά είναι έτσι; Και τρίτον, ο κόσμος που θα το παρακολουθήσει αυτό το έργο ή ο καλλιτέχνης ο οποίος θα ασχοληθεί με αυτό το έργο, θα μπορέσει να παράγει κάτι που να μοιάζει με θέατρο;
Απόστολος Μαγγηριάδης: Αναφερθήκατε στο Λάνθιμο και ήθελα να σας ρωτήσω, εάν θεωρείτε πως τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα έχει με κάποιο τρόπο αυξήσει το καλλιτεχνικό της αποτύπωμα παγκοσμίως και με αφορμή τον Λάνθιμο και με αφορμή άλλους καλλιτέχνες, ο Παπακαλιάτης μπήκε στο Netflix και η σειρά που έφτιαξε μπορεί να την παρακολουθήσει κανείς σε όλο τον κόσμο, αλλά δεν περιορίζουμε μόνο σε αυτούς. Αν θεωρείτε ότι το σύγχρονο καλλιτεχνικό αποτύπωμα της Ελλάδας έχει μια σημασία αυτή τη στιγμή.
Δημήτρης Τάρλοου: Το ερώτημα είναι ενδιαφέρον και έχει πολλές πλευρές και αυτό. Δηλαδή, δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα, διότι η Ελλάδα πάντοτε είχε σπουδαίους καλλιτέχνες που διακρίθηκαν στο εξωτερικό.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Κυρίως πηγαίνει το μυαλό μας στη δεκαετία του ’60 πάντως και αυτούς οι οποίοι είχανε μια πολύ μεγάλη να το πω έτσι σημασία στην συζήτηση τότε. Μελίνα Μερκούρη και η εποχή της για παράδειγμα.
Δημήτρης Τάρλοου: Ο Χατζιδάκις.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Ο Χατζιδάκις επίσης.
Δημήτρης Τάρλοου: Και πολλοί ακόμα οι οποίοι διακρίθηκαν στο εξωτερικό. Τσαρούχης, ο Δημήτρης Μητρόπουλος. Δηλαδή θέλω να πω, πάντοτε είχαμε πολύ σπουδαίο καλλιτεχνικό δυναμικό σε όλους τους τομείς. Το θέμα είναι κατά πόσο η καλλιτεχνική δημιουργία αποτελεί προτεραιότητα ενός κράτους και κατά πόσο προάγεται αυτού του είδους η εξωστρέφεια. Αν με ρωτάτε το δεύτερο, όχι. Κατά τη γνώμη μου δεν προάγεται η εξωστρέφεια, διότι δεν έχει γίνει αντιληπτή ακόμα η δύναμη που θα μπορούσε να έχει αυτός ο εξωστρεφής…
Απόστολος Μαγγηριάδης: Το λεγόμενο και soft power. Δηλαδή η ήπια ισχύς μιας χώρας, στο πως μέσω του πολιτισμού θα μπορέσει να εκπέμψει και να δυναμώσει διεθνώς.
Δημήτρης Τάρλοου: Ακριβώς. Νομίζω ότι δεν έχουμε εκμεταλλευτεί ούτε στο ελάχιστο, ούτε κατ’ ελάχιστον τις δυνατότητες που έχουμε και όσον αφορά το αρχαίο δράμα, το οποίο παραμένει στο επίπεδο της γραφικότητας, ακόμα και αν γίνονται πολλές μοντερνίστικες προσπάθειες, δεν έχουμε εκμεταλλευτεί ούτε τους χορούς, αλλά ούτε και το ίδιο το αρχαίο δράμα, το οποίο φυσικά και είναι κοινό κτήμα παγκόσμιο, αλλά καθότι γεννήθηκε εδώ θα μπορούσε να έχει μια δική του δυναμική παράδοση σύγχρονη. Δεν την έχει. Από την άλλη βλέπουμε καλλιτέχνες που διακρίνονται αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό, όπως παραδείγματος χάρη, ο Γιώργος ο Λάνθιμος, όμως ο Γιώργος Λάνθιμος είναι διεθνής από μόνος του. Δεν έγινε διεθνής, όπως και ο Τσιτσιπάς, δεν έγινε διεθνής επειδή τον παρήγαγε ένα ελληνικό σύστημα.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Ήταν πολύ προσωπική η διαδρομή λέτε.
Δημήτρης Τάρλοου: Ακριβώς. Αν θα μπορέσουμε λοιπόν, να παράγουμε καλλιτέχνες, όπως λόγου χάρη τώρα ο πολύ νέος, ο Μπανούση, ο οποίος έκανε το Goodbye Lindita και ας πούμε κάπως εξωτερικεύεται. Αυτή η προσπάθεια θα έχει ενδεχομένως μια συνέχεια στο εξωτερικό. Αυτό όμως είναι αποσπασματικό και κυρίως πάσχουμε στον τομέα της παιδείας. Δηλαδή δεν παράγουμε καλλιτέχνες που θα πάνε στο εξωτερικό και που θα δημιουργήσουν θεάματα για διεθνή φεστιβάλ. Θυμίζω ας πούμε ότι η Γερμανία, το soft power της Γερμανίας είναι τεράστιο. Δηλαδή μπορεί να έχει την BΜW, αλλά έχει ταυτοχρόνως και πάρα πολλούς θεατρικούς οργανισμούς που περιοδεύουν ανά τον κόσμο, όπως η Σάουμπινε και πολλοί ακόμα και οι οποίοι μεταλαμπαδεύουν το γερμανικό θέατρο στην Κίνα, στην Ιαπωνία, στην Νότιο Αμερική και λοιπά. Αυτό νομίζω ότι θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα των επόμενων κυβερνήσεων.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Μιλάτε πολύ για την παιδεία και κάναμε και μία συζήτηση για την τεχνολογία πριν από λίγο. Μιλώντας με καθηγητές στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αυτό το οποίο ακούω συνεχώς είναι ότι απευθύνονται πλέον σε μια νέα γενιά παιδιών, λιγότερη προσοχή, λιγότερη συναισθηματική σύνδεση. Αναρωτιέμαι αν αυτό ισχύει και για τη νεότερη γενιά των ηθοποιών.
Δημήτρης Τάρλοου: Ναι, αυτό είναι επίσης ένα πάρα πολύ σοβαρό ερώτημα, που πάλι άπτεται της παιδείας. Έχω την αίσθηση ότι όχι. Οι Έλληνες ηθοποιοί όσο περνάει ο καιρός γίνονται και τεχνικά αλλά και συναισθηματικά όλο και πιο διαθέσιμοι, όλο και πιο πλούσιοι. Νομίζω ότι έχουμε πολλούς και πολύ καλούς ηθοποιούς, όπως και οι σκηνοθέτες. Θυμίζω ότι αυτή τη στιγμή στην Αθήνα δουλεύουνε τουλάχιστον πέντε σκηνοθέτες που έχουνε σπουδάσει στη Μόσχα, στο περίφημο Γκίτις και που φέρνουν έναν νέο τρόπο προσέγγισης που εκτιμάται ιδιαιτέρως από το κοινό. Λόγου χάρη ο Γιώργος ο Κουτλής, ο οποίος είναι ένας νέος σκηνοθέτης, σπούδασε στη Μόσχα, ήρθε και παράγει θεάματα, τα οποία είναι πάντα γεμάτα, σχεδόν πάντα γεμάτα και στο εθνικό, αλλά και σε πιο…σε ιδιωτικά θέατρα Αυτό είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Θα ήταν ακόμα πιο σημαντικό αν δημιουργούσαμε εμείς μια Ακαδημία που θα παράγει δικούς μας σκηνοθέτες, δικούς μας ηθοποιούς, πέραν από το εθνικό θέατρο, αυτή η περίφημη Ακαδημία Παραστατικών Τεχνών, την οποία ακούσαμε πριν από ένα χρόνο που έγινε αυτή η δυσνόητη για μένα και όχι πολύ τιμητική ιστορία με τα διπλώματα των ηθοποιών. Επιτέλους θα πρέπει αυτό το πράγμα να μπει μπροστά και να αποκτήσουμε μια σοβαρή Ακαδημία Παραστατικών Τεχνών, μέσα από την οποία θα παράγονται φωτιστές, συνθέτες μουσικής θεάτρου, σκηνοθέτες, θεατρολόγοι και πάει λέγοντας.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Ένα, για να λειτουργήσει η Ακαδημία, χρειάζεται βεβαίως και ανθρώπους οι οποίοι θα καθοδηγούν τις νεότερες γενιές και ένα ερώτημα που συχνά θέτω σε ανθρώπους που ασχολούνται με το φαινόμενο της πολιτικής είναι το αν η ηγεσία είναι μια τέχνη που διδάσκεται, αν είναι μια… κάτι που εξελίσσεται μέσα στο χρόνο ή αν εδράζεται απλά και μόνο σε ένα ταλέντο. Και επειδή έχετε πλέον αρκετά χρόνια στο χώρο, θα ήθελα να ρωτήσω αν στη δική σας περίπτωση η έννοια της σκηνοθεσίας και της καθοδήγησης σε νεότερες γενιές, είναι κάτι που χτίστηκε μέσα στο χρόνο ή αν νιώσατε, ας πούμε από μόνος σας ότι, είχατε αυτό το ταλέντο, είχατε αυτό το χάρισμα.
Δημήτρης Τάρλοου: Κάνετε εξαιρετικά καλά ερωτήματα και δύσκολα. Νομίζω και τα δύο. Δηλαδή, αυτός ο οποίος έχει μια συνθετική ή ηγετική ικανότητα το καταλαβαίνει και από μόνος του, αλλά το διαπιστώνει και μέσα από την ίδια την πράξη. Δυστυχώς εγώ θα έπρεπε και δεν σπούδασα σκηνοθεσία όταν έπρεπε να σπουδάσω, λόγου χάρη στη Νέα Υόρκη, όταν ήμουν 22 και αυτό θεωρώ ότι είναι πραγματικά ένα προσωπικό μου έλλειμμα το οποίο αναπληρώνω μέσω του ταλέντου μου και μέσω από τη θεατρική μου εμπειρία τα 35 αυτά χρόνια στο ελληνικό θέατρο, αλλά και παρακολουθώντας σημαντικές παραστάσεις, σημαντικές δημιουργίες άλλων καλλιτεχνών και αυτό το λέω γιατί υπάρχει μια έπαρση σε πάρα πολλούς καλλιτέχνες στην Ελλάδα, οι οποίοι σαν να μην έχουνε πρότυπα. Χρειαζόμαστε τα πρότυπα. Εγώ εμπνεύστηκα από πολύ σημαντικούς και πνευματικούς ανθρώπους τους οποίους γνώρισα στην πορεία μου, στο εξωτερικό κυρίως αλλά και στην Ελλάδα, οι οποίοι μου έδειξαν ένα δρόμο. Αυτό νομίζω ότι είναι απολύτως απαραίτητο και νομίζω ότι η πράξη δείχνει αν μπορείς ή όχι να εμπνεύσεις. Εάν κάνεις παραστάσεις οι οποίες δεν έχουν καμία απήχηση, το θέατρο σου κλείσει στα επόμενα 5 χρόνια, αυτονοήτως δεν κάνεις για τέτοιου είδους υποθέσεις. Αλλά είναι όπως σας το είπα, είναι και τα δύο.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Ευτυχώς το θέατρο Πορεία είναι γεμάτο τα τελευταία πέντε και παραπάνω χρόνια. Πείτε μας λίγο και για τα σχέδια, εκτός από το Έγκλημα και τιμωρία, έχετε στα σκαριά και μία επόμενη παράσταση για φέτος.
Δημήτρης Τάρλοου: Η επόμενη παράσταση, η οποία ανεβαίνει στις αρχές του επόμενου μήνα, είναι το Περλιμπλίν και Μπελίσα, το οποίο είναι ένα κομψοτέχνημα του πολύ αγαπητού στο ελληνικό κοινό, του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, το οποίο έχει και πάρα πολύ περίεργη πλοκή. Είναι ένα είδος λίγο Φρανκεστάιν. Έχει στοιχεία από τσίρκο, από freak show, από μιούζικαλ, από παραμυθόδραμα, οπότε είναι ένα πολύ περίεργο και μικτό θέαμα πάνω στον έρωτα μίας πολύ μικρής κοπέλας ή μάλλον το γάμο μιας πολύ μικρής κοπέλας, με έναν πολύ μεγαλύτερό της. Ένα φλέγον ζήτημα και θα έλεγα ότι το έργο θα μπορούσε να έχει υπότιτλο, η Ψυχή και το Σώμα. Ο Περλιμπλίν είναι ένας άνθρωπος με πνεύμα αλλά χωρίς σώμα και η Μπελίσα είναι μια κοπέλα με σώμα αλλά χωρίς ψυχή. Είναι οι παράλληλες πορείες αυτών των δύο ανθρώπων και θα δούμε στο τέλος τι απογίνεται.
Απόστολος Μαγγηριάδης: Κύριε Τάρλοου, ευχαριστώ πολύ που μας φιλοξενήσατε απόψε στο θέατρο Πορεία.
Δημήτρης Τάρλοου: Εγώ σας ευχαριστώ, σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα.
www.ertnews.gr
Διαβάστε περισσότερα… Read More
