Όσοι γεννηθήκαμε στις αρχές της δεκαετίας του ’60, ήμασταν από εκείνους τους τυχερούς που είδαμε να υλοποιούνται μπροστά στα μάτια μας κάποια από τα πιο θαυμαστά πράγματα που μπόρεσε να φτιάξει ο άνθρωπος. Μεγαλώσαμε με τηλεοπτικές εκπομπές και έργα επιστημονικής φαντασίας, όπου η επινοητικότητα και η αναδημιουργία του κόσμου δεν είχε κανένα όριο. Ταξιδέψαμε με το «Εντερπράιζ» στα βάθη του σύμπαντος, πετύχαμε ταχύτητες γρηγορότερες από το φως, πήγαμε μπρος και πίσω στο χρόνο, γνωρίσαμε μορφές ζωής που δεν μπορεί (ή και μπορεί) να υπάρχουν στ’ αλήθεια.
Έτσι, όταν μας βρήκε η τεχνολογική πραγματικότητα ήμασταν ήδη έτοιμοι. Ξέραμε για το κινητό τηλέφωνο πριν εφευρεθεί, γνωρίζαμε για τον παντογνώστη Γκουγκλ πριν δημιουργηθεί, αναγνωρίζαμε τους αυτόματους μεταφραστές πριν κατασκευαστούν, η τηλεϊατρική ήταν μια πραγματικότητα πριν καν φτιαχτούν οι πρώτοι τηλεχειριζόμενοι χειρούργοι. Εμείς ζούμε ήδη στον κόσμο που είχαμε ονειρευτεί, κοιτάζοντας ψηλά στ’ άστρα την εποχή που προσσεληνωνόταν ο Απόλλωνας, εκείνον τον Ιούλη του 1969. Για μας η λέξη «σπούτνικ», δεν σημαίνει εμβόλιο, σημαίνει πρωτοπορία…
Μέσα από αυτή την οπτική λοιπόν, στο σημερινό μας άρθρο θα ασχοληθούμε με το εξερευνητικό όχημα «Επιμονή» (Περσεβερανς) που έστειλαν οι Αμερικάνοι στον Άρη και του οποίου την καθημερινή δραστηριότητα παρακολουθώ ανελλιπώς, μέσα από ιστολόγια και ιστοσελίδες, ξαναβρίσκοντας τη μαγεία των παιδικών μου χρόνων.
Ένας βασικός στόχος της αποστολής της «Επιμονής» στον Άρη είναι η αστροβιολογία, συμπεριλαμβανομένης της αναζήτησης σημείων αρχαίας μικροβιακής ζωής. Το όχημα θα μελετήσει τη γεωλογία του πλανήτη και το κλίμα του παρελθόντος και θα ανοίξει τον δρόμο για την εξερεύνηση του Κόκκινου Πλανήτη από τους ανθρώπους, ενώ θα είναι η πρώτη αποστολή που θα συλλέξει και θα αποθηκεύσει προσωρινά τριμμένα βράχια και σκόνη από τον Άρη. Το υλικό αυτό θα αποθηκευτεί και σε λίγα χρόνια η ΝΑΣΑ σε συνεργασία με την ESA (Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος), θα στείλουν διαστημόπλοια για να συλλέξουν αυτά τα σφραγισμένα δείγματα από την επιφάνεια και να τα επιστρέψουν στη Γη ώστε να μελετηθούν σε βάθος.
Όμως, το σκάφος έχει μια ακόμη αποστολή μέσα στην κύρια αποστολή του, καθώς μετέφερε ένα μικρό, ειδικά σχεδιασμένο ελικόπτερο, το οποίο σε λίγες μέρες θα επιχειρήσει την πρώτη μηχανοκίνητη πτήση σε έναν άλλο πλανήτη!
Το ελικόπτερο ονομάζεται «Ιν τζε νιού ιτι» που σημαίνει «Διάνοια», «τζίνι» και γι’ αυτό ορισμένοι το αποκαλούν και «Τζένη». Το ντρόουν αυτό αποτελεί το αποκορύφωμα εργασίας οκτώ ετών και έχει να αντιμετωπίσει τεράστια εμπόδια. Ένα από τα μεγαλύτερα είναι τεράστιες διαφορές μεταξύ της ατμόσφαιρας στη Γη και του Άρη. Η ατμόσφαιρα του Κόκκινου Πλανήτη είναι πολύ πιο λεπτή σε σύγκριση με τη δική μας. Έτσι, για να πετάξει, τα πτερύγιά του πρέπει να κινούνται πάρα πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι στη γη. Ένα άλλο εμπόδιο είναι η υπερβολική ζέστη και το υπερβολικό κρύο που κάνει στον Κόκκινο Πλανήτη. Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε έπρεπε να αντέχει σε ακραίες μεταβολές της θερμοκρασίας.
Και, πώς μπορείς να ελέγξεις απομακρυσμένα ένα ελικόπτερο σε έναν πλανήτη που μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε από 47 έως 370 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη γη, ανάλογα με την απόσταση των τροχιών τους; Η απάντηση είναι ότι δεν μπορείς. Γι’ αυτό το μηχάνημα έχει τα δικά του ηλεκτρονικά που του επιτρέπουν να πετάει αυτόνομα. Διαφορετικά, αν προσπαθούσε κάποιος να το οδηγήσει από τη γη, τότε θα πατούσε το κουμπάκι να στρίψει δεξιά τώρα, και το σήμα θα έφτανε στον Άρη μετά από 20 λεπτά, πράγμα που όπως είναι φυσικό θα έκανε τον χειρισμό αδύνατο!
Οι πρώτες προσπάθειες για μια τέτοια πτήση είχαν πολύ κακή απόδοση, και σχεδόν πάντα συντριβόταν. Όμως, η ομάδα μάθαινε από τα λάθη της. Χρησιμοποίησαν μια ειδική δεξαμενή καταφέρνοντας, έτσι, να προσομοιώσουν την ατμόσφαιρα σε άλλους πλανήτες.
Το ελικόπτερο έπρεπε, επίσης, να σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδιπλώνεται για την πτήση, να αντέχει στη ζέστη και το κρύο του διαστημικού ταξιδιού και στη συνέχεια να μπορεί να απομακρυνθεί από το κυρίως όχημα εξερεύνησης.
Ήταν κρυμμένο στην κοιλιά του, διπλωμένο και ασφαλισμένο, ώστε να αντέξει τη διαδικασία της προσεδάφισης. Επίσης, φόρτιζε την μπαταρία του από την πηγή ενέργειας του ρόβερ. Στη συνέχεια, προχτές, ξεδίπλωσε τα πόδια του, και έπεσε στην επιφάνεια, ενώ το ρόβερ απομακρύνθηκε. Πέρασε μια ολόκληρη νύχτα σε θερμοκρασία -65 βαθμούς Κελσίου και η μπαταρία του άντεξε, κρατώντας το ζεστό.
Τη μέρα την ξαναφορτίζει με ηλιακά πάνελ, αφού η θερμοκρασία ανεβαίνει περίπου στους +20 βαθμούς. Αύριο ή μεθαύριο θα κινήσει αργά πρώτα τα πάνω και μετά τα κάτω πτερύγια και θα στείλει στη γη σήμα ότι όλα λειτουργούν καλά. Στη συνέχεια θα ανέβει κάθετα γύρω στα 30 μέτρα για μισό λεπτό περίπου και θα ξαναπροσεδαφιστεί και κατόπιν, ίσως μετά από μια-δυο μέρες θα κάνει μια βόλτα γύρω από την «Επιμονή» που θα το φωτογραφίζει με τις πολλές κάμερες που διαθέτει. Το πρόγραμμα προβλέπει πέντε πτήσεις σε διάστημα ενός μήνα.
Η κύρια αποστολή του ελικοπτέρου είναι να δείξει την ικανότητα πτήσης σε έναν άλλο πλανήτη. Θα μπορούσε να θέσει τη βάση για την ανάπτυξη μελλοντικών σκαφών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για εξερεύνηση, και ίσως ακόμη και να μεταφέρουν μικρά ωφέλιμα φορτία. Όλο αυτό το εγχείρημα θυμίζει κάτι από την πρώτη πτήση των αδερφών Ράιτ και, μάλιστα, πάνω στη «Διάνοια» υπάρχει ένα μικρό κομματάκι ύφασμα από το φτερό εκείνου του πρώτου αεροπλάνου, προς τιμήν τους. Όλα αυτά τα μικρά βήματα που γίνονται τόσο μακριά σε ένα περιβάλλον τόσο αφιλόξενο, ίσως φαίνονται ανούσια και περιττά την ώρα που η γη μαστίζεται από την πανδημία και κόσμος πεινάει και υποφέρει. Εντούτοις, αυτά τα μικρά βήματα είναι εκείνα που μας δίνουν την ευκαιρία να σηκώσουμε λίγο το κεφάλι και να κοιτάξουμε προς τα πάνω.
(ΦΩΤΟ: Αναπαράσταση της “Επιμονής” και της “Διάνοιας” στον Άρη)
