Τον περασμένο μήνα συμπληρώθηκαν 35 χρόνια από το τραγικό δυστύχημα στο Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας, όταν στις 26 Απριλίου του 1986, εξαιτίας κάποιων κακών χειρισμών εξερράγη ο πυρηνικός αντιδραστήρας Νο 4, εκλύοντας στην ατμόσφαιρα τόνους ραδιενεργού υλικού, το οποίο υποβοηθούμενο από τους ανέμους που έπνεαν εκείνη την περίοδο, έφτασε μέχρι τη χώρα μας και κατακάθισε σε ορισμένες περιοχές, μολύνοντάς τες μέχρι το έτος 3970!!
Σύμφωνα με ορισμένους χάρτες που κυκλοφόρησαν εκείνη την περίοδο, η περιοχή της Ευρυτανίας και ιδιαίτερα το βορειοανατολικό της τμήμα ήταν μια από εκείνες που δέχθηκαν αρκετό ραδιενεργό υλικό.
Το δυστύχημα αυτό, προκάλεσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις στον κόσμο, απέναντι στη χρήση της ατομικής ενέργειας ως τρόπου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος και δημιούργησε ένα μεγάλο αντιπυρηνικό κίνημα.
Εντούτοις, όλο και περισσότερο το τελευταίο διάστημα υποστηρίζεται δειλά –δειλά η ιδέα ότι για να απεξαρτηθεί η χώρα μας από την ευρεία χρήση του λιγνίτη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χρειάζεται να στραφεί σε φιλικότερες για το περιβάλλον πηγές, μεταξύ των οποίων και η πυρηνική ενέργεια.
Εκείνο που δεν καταλαβαίνουν οι θιασώτες αυτής της ιδέας, είναι ότι η ΕΕ όταν λέει «πράσινη ενέργεια», εννοεί τις ανανεώσιμες μορφές της, στις οποίες σαφώς δεν περιλαμβάνεται η πυρηνική. Στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπήρξε κάποια στιγμή, μέχρι το 2020, το 20% της κατανάλωσης να προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως είναι τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα.
Φυσικά, η στάση αυτών των ανθρώπων είναι δικαιολογημένη, καθότι δεν μπορεί κανείς να έχει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο.
Η ανάπτυξη απαιτεί ενέργεια, η οποία δυστυχώς δεν μπορεί να βρεθεί παρά στο περιβάλλον και σίγουρα εις βάρος του. Αυτή είναι η βάση κάθε τεχνοκράτη. Το θέμα είναι, όμως, με ποιον τρόπο θα καταφέρει κανείς να συνδυάσει τα πράγματα, έτσι ώστε να κάνει τη μικρότερη ζημιά.
Επειδή το επόμενο διάστημα θα αυξηθούν οι φωνές που θα ζητούν την εγκατάσταση και στη χώρα μας τέτοιων εργοστασίων, τώρα μάλιστα που ο Ερντογάν… παρήγγειλε το δικό του, καλό είναι να δούμε για ποιους λόγους θα πρέπει να αποφευχθεί ένα παρόμοιο ενδεχόμενο.
Καταρχήν, ο κίνδυνος ατυχήματος είναι ακόμα υπαρκτός και η ισχυριζόμενη βελτίωση των συστημάτων ασφαλείας αντισταθμίζεται στην προοπτική εγκατάστασης χιλιάδων νέων αντιδραστήρων ακόμα και σε χώρες που δεν έχουν τη σχετική υποδομή. Έπειτα, η διάδοση των πυρηνικών όπλων καθίσταται ακόμα ευκολότερη.
Η περίπτωση της Β. Κορέας είναι χαρακτηριστικό παραδείγματα για το μέλλον σε ένα πλανήτη διάσπαρτο με πυρηνικούς αντιδραστήρες. Ο κίνδυνος τρομοκρατικού κτυπήματος σε οποιαδήποτε φάση του κύκλου, από την εξόρυξη και παραγωγή πυρηνικών καυσίμων, στους σταθμούς παραγωγής ενέργειας και στις εγκαταστάσεις διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων, καθώς και σε όλες τις ενδιάμεσες μεταφορές, είναι σημαντικός.
Τα πυρηνικά απόβλητα παραμένουν ενεργά για χιλιάδες χρόνια, αλλά ακόμα δεν έχει βρεθεί καμιά σίγουρη μέθοδος διαχείρισής τους. Κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι κάποια στιγμή τα ραδιενεργά απόβλητα δεν θα διαρρεύσουν, με όποιον τρόπο και αν έχουν αποθηκευτεί, μολύνοντας ανεπανόρθωτα το περιβάλλον.
Χτες μόλις διάβαζα, ότι στο Τσερνόμπιλ, τον περασμένο μήνα παρατηρήθηκε αύξηση έκλυσης ραδιενέργειας πάλι από τον θαμμένο αντιδραστήρα και ότι το τσιμεντένιο του κάλυμμα δεν κάνει και τόσο καλά τα δουλειά του. Οπωσδήποτε, μια υποτροπή του φαινομένου σήμερα δεν θα έχει τις ίδιες καταστροφικές συνέπειες ούτε την ίδια έκταση, όμως σίγουρα δεν παύει να εμπνέει ανησυχία.
Όσο δελεαστικό και αν φαίνεται το ενδεχόμενο μια μικρή ποσότητα ουρανίου να μπορεί να φωταγωγεί ολόκληρες πόλεις για ένα ολόκληρο χρόνο, η αλήθεια είναι ότι ακόμα και όλο το ουράνιο της γης να χρησιμοποιούνταν σε πυρηνικά εργοστάσια, δεν θα αρκούσε παρά μόνο για 40 χρόνια παραγωγής ενέργειας!
Τέλος, οι πυρηνικοί σταθμοί για τις εξαιρετικά σεισμογενείς χώρες της Νοτίου Βαλκανικής έχουν τη μισή οριακή πρόβλεψη για την ασφάλεια της κατασκευής, της αποθήκευσης και φύλαξης των πυρηνικών αποβλήτων και απροσδιόριστα υψηλό κόστος γι΄ αυτά. Είδαμε τι έγινε στη Φουκοσίμα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γνωρίζοντας τους κινδύνους από την έκρηξη του Τσερνόμπιλ, δεν περιμένει καμία αλλαγή σύντομα και επισημαίνει : «Οι περιορισμοί που αφορούν συγκεκριμένα είδη τροφίμων από ορισμένα κράτη-μέλη πρέπει να παραμείνουν σε ισχύ για πολλά χρόνια ακόμη».
Οι ολέθριες συνέπειες του Τσερνόμπιλ θα συνεχίζουν να υφίστανται και κανείς δεν πρόκειται ποτέ να μάθει τον πραγματικό βαθμό της καταστροφικής του επίδρασης στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Παρ’ όλα αυτά, γνωρίζουμε αρκετά ώστε να πούμε ότι κανένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να αναλάβει το παραμικρό ρίσκο για να συμβεί ξανά κάτι τέτοιο!
Το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνόμπιλ είναι το πιο τραγικό παράδειγμα ανάμεσα σε πλήθος άλλων που καταδεικνύει την επικινδυνότητα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από πυρηνικούς αντιδραστήρες. Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να σώσουμε τον πλανήτη χωρίς την πυρηνική κληρονομιά.
Η εξοικονόμηση ενέργειας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) αποτελούν τη μόνη βιώσιμη λύση για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, καθώς είναι δυνατόν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 50% έως το 2050, χωρίς τη συνδρομή της πυρηνικής ενέργειας. Μόνο που για να συμβεί αυτό, πρέπει να απαλλαγούμε από εμμονές του τύπου «οι ανεμογεννήτριες βλάπτουν την αισθητική μας» και «είμαστε υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αρκεί τα υδροηλεκτρικά έργα να μη γίνουν στα ποτάμια μας και οι ανεμογεννήτριες να μην μπουν στο χωριό μας»!
(Φωτογραφίες: REUTERS/ GlebGaranich)
